Trong ngành chăn nuôi gia cầm hiện nay, viêm phế quản truyền nhiễm trên gà (Infectious Bronchitis – IB) là một trong những căn bệnh truyền nhiễm hàng đầu mà bà con chăn nuôi cần hết sức chú ý. Virus IB không những gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ hô hấp mà còn tác động đến thận và cơ quan sinh sản, gây giảm sút năng suất đẻ, thậm chí khiến gà ngừng đẻ hoàn toàn. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, IBV có thể gây ra thiệt hại kinh tế rất lớn. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thú y,
Fivevet luôn đồng hành cùng người chăn nuôi trong việc chẩn đoán, phòng và điều trị hiệu quả các bệnh hô hấp trên gà, đặc biệt là IBV. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và giải pháp toàn diện nhằm kiểm soát căn bệnh này.
Viêm phế quản truyền nhiễm trên gà (IB)
I. Tác nhân gây bệnh viêm phế quản truyền nhiễm
Viêm phế quản truyền nhiễm (IB – Infectious Bronchitis) là bệnh truyền nhiễm do virus IBV (Infectious Bronchitis Virus) gây ra. Virus thuộc chi
Gammacoronavirus, họ
Coronaviridae. IBV là virus ARN sợi đơn, không bền vững trong môi trường, dễ bị tiêu diệt bởi chất sát trùng nhưng biến dị di truyền rất cao, tạo ra nhiều biến chủng với độc lực và khả năng gây bệnh khác nhau.
II. Đặc điểm dịch tễ học của bệnh IB
- Đối tượng mắc bệnh: Gà mọi lứa tuổi đều có thể mắc IB, nhưng gà con và gà đẻ bị ảnh hưởng nặng nhất.
- Đường lây truyền: Chủ yếu qua không khí (aerosol), tiếp xúc trực tiếp giữa gà bệnh và gà khỏe hoặc gián tiếp qua không khí, dụng cụ chăn nuôi (máng ăn, máng uống,..), người chăm sóc.
- Thời gian ủ bệnh: 18–36 giờ.
- Virus nhân lên mạnh ở tế bào biểu mô đường hô hấp, ống dẫn trứng, thận tùy theo chủng.
III. Triệu chứng lâm sàng của viêm phế quản truyền nhiễm
Biểu hiện bệnh phụ thuộc vào độ tuổi, giống gà, độc lực chủng virus và cơ quan bị tổn thương. Bệnh viêm phế quản truyền nhiễm được phân thành 3 thể:
3.1. Thể hô hấp (phổ biến nhất)
- Gà chảy nước mắt, nước mũi, mặt có thể bị sưng, viêm kết mạc mắt.
- Ho, khó thở, thở khò khè, thở rít, rướn cổ đớp khí, gà nằm tụm dưới nguồn nhiệt.
- Gà ủ rũ, giảm ăn, chậm lớn, dễ kế phát các bệnh khác.
- Tỷ lệ chết 10-40%. Gà chết thường tím tái.
- Có thể khỏi sau 5–7 ngày nếu không có biến chứng.
3.2. Thể thận
- Chủng virus có ái lực với thận (như QX-like).
- Gà khát nước, tiêu chảy, phân trắng loãng nhiều nước, xác gà cứng nhanh.
- Mổ khám thấy thận sưng, nhạt màu, có mủ urat (sạn trắng).
3.3. Thể sinh sản (trên gà đẻ, hậu bị)
- Bên cạnh những triệu chứng hô hấp, trứng giảm đột ngột (gà giảm đẻ 10-50%), trứng dị hình (méo mó, sần sùi, vỏ mềm, không đều hoặc không có vỏ), trứng nhạt màu, lòng trắng loãng, tỷ lệ ấp nở giảm.
- Gà bụng sệ, dáng đứng như chim cánh cụt.
- Ống dẫn trứng teo, viêm, lệch vị trí.
- Gà hậu bị có thể không vào đẻ, gây thiệt hại kinh tế lớn.
Triệu chứng
IV. Bệnh tích đặc trưng khi mổ khám gà
- Khí quản: Viêm sung huyết, có đờm hoặc xuất huyết đỏ tràn lan, có bã đậu trong khí quản, túi khí viêm nặng có màu vàng.
- Phổi: Viêm phổi - màng phổi, phù phổi
- Thận: Sưng, xuất huyết, nhạt màu, có thể có tinh thể urat trắng, tích urat trong niệu quản, viêm cơ ức sâu.
- Buồng trứng - ống dẫn trứng: Teo nhỏ, dị dạng, tích nhiều dịch tạo thành nang nước.
- Túi Fabricius có thể teo nếu IB kết hợp Gumboro.
Bệnh tích
V. Chẩn đoán bệnh viêm phế quản truyền nhiễm
Chẩn đoán lâm sàng: Dựa trên dịch tễ, triệu chứng và bệnh tích mổ khám. Cần chẩn đoán phân biệt với ILT, ND, ORT, Cúm gia cầm, APV,...
Chẩn đoán xét nghiệm: Lấy mẫu:
- Dịch đường hô hấp trên của gà còn sống, dùng tăm bông để ngoáy dịch.
- Phổi được bảo quản trong hộp đựng mẫu bệnh phẩm hoặc trong túi nilon vô trùng.
- Đối với những con bị viêm thận hoặc viêm buồng trứng thì có thể lấy thận hoặc ống dẫn trứng làm mẫu, xét nghiệm RT-PCR. Ngoài ra, lấy mẫu máu để thực hiện một số phản ứng huyết thanh học như ELISA,...
Phòng thí nghiệm
FiveLab hiện thực hiện được các xét nghiệm sau:
- RT-PCR IB: Phát hiện virus gây bệnh Viêm phế quản truyền nhiễm.
- Realtime RT-PCR: Cho phép định chủng IB 793B, IB QX-like, IB Mass.
- ELISA/HI: Phát hiện kháng thể, phục vụ giám sát dịch tễ và hiệu quả tiêm phòng.
- Giải trình tự gen (sequencing): Xác định chủng virus mới hoặc biến thể.
VI. Biện pháp phòng bệnh IB hiệu quả cho đàn gà
- Phòng bệnh bằng vắc xin: Dùng vắc xin
Five-ND.IB,
Five-ND.IB.AI (H9N2) phòng bệnh.
- Vệ sinh phòng bệnh: Thực hiện tốt an toàn sinh học, cùng vào cùng ra, không nuôi nhiều lứa tuổi cùng một khu vực, hạn chế các yếu tố stress, cải thiện độ thông thoáng chuồng nuôi, không để chuồng bị bí. Bổ sung men rắc chuồng
Five-Prozyme. Định kỳ 2 lần/tuần phun sát trùng bên trong và ngoài chuồng nuôi bằng các thuốc như:
Five-Iodine,
Five-B.K.G,
Five-BGF,
Five-Perkon 3S.
Sản phẩm sát trùng chuồng nuôi
- Chăm sóc nuôi dưỡng: Thường xuyên bổ sung một số sản phẩm như:
Five-Aci Oil,
Five-Anti Virus,
Five-Prozyme 5way,
Five-Extra Oil,
Five-Enzym,
Five-Men sống,
Five-Mix nhân sâm,
B.Comlex-K&C,
Five-Aminovit super,
Five-Masol forte,
Beta-Glucan.C,
Five-Hot Ginger,... giúp gà sinh trưởng, phát triển tốt, tăng cường miễn dịch, hỗ trợ phòng bệnh hô hấp.
VII. Hướng điều trị khi gà bị viêm phế quản truyền nhiễm
Bệnh do virus nên không có thuốc điều trị đặc hiệu.
- Sử dụng các dung dịch sát trùng như:
Five-Perkon 3S,
Five-Iodine,
Five-B.K.G,
Five-BGF phun 1 lần/ngày để ngăn ngừa sự phát tán của mầm bệnh ra môi trường, làm giảm mức độ lây nhiễm bệnh.
- Sử dụng vắc-xin
Five-IB hoặc
Five-ND.IB cho uống với liều gấp đôi.
Vắc xin phòng bệnh
- Sử dụng các chất bổ trợ nhằm hạ sốt, hỗ trợ hô hấp, long đờm làm giãn phế quản:
Five-Cảm cúm,
Five-Para.C,
Five-Long đờm,
Five-Bromhexin thảo dược,
Five-Extra Oil,... Liệu trình 3-5 ngày.
- Sử dụng một trong các loại kháng sinh điều trị kế phát như:
Five-Tylvasin, Five-DHT,
Five-Tylosin 98%,
TW5-Doxy.500,
Five-Doflo,
Five-Doxyl 750,
Five-Enromax 30 Oral,
Five-Doxcolis Super,... Liệu trình 3-5 ngày.
- Sử dụng các sản phẩm như:
Five-Anti Virus,
Beta-Glucan.C,
Five-Prozyme 5way,
Five-Oragcid,
Five-Aminovit Super,
Five-Vitamin C,
Five-ADE Plus,
Five-Caphos,
Five-Tetravit Eggs,
Five-Super Eggs,
Five-Selenvit Oral,
Five ADE.Bcomplex Oral,... Liệu trình 5 ngày, nhằm tăng cường tiêu hóa, tăng sức đề kháng giúp gà nhanh hồi phục.
- Tăng cường giải độc gan thận:
Five-Acemin.B12,
Five-Orgamin,
Five-Phosric,
Five-Giải độc gan,... Liệu trình 3-5 ngày.
*Lưu ý: Trường hợp gà mắc IB thể thận không sử dụng kháng sinh và chất điện giải.
Viêm phế quản truyền nhiễm trên gà là bệnh phức tạp, dễ lây lan và biến thể, đòi hỏi người nuôi cần chủ động giám sát, phòng ngừa và xử lý triệt để theo phác đồ khoa học. Fivevet luôn sẵn sàng đồng hành cùng nhà nông trong mọi hoàn cảnh nhằm giúp đàn gà khỏe mạnh, nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế.
Bạn cần tư vấn chi tiết, lập phác đồ điều trị riêng cho trại gà của mình? Liên hệ chuyên gia Fivevet ngay hôm nay để được tư vấn 1:1.
Câu hỏi thường gặp
1. Viêm phế quản truyền nhiễm trên gà là bệnh gì?
Viêm phế quản truyền nhiễm trên gà (IBV) là bệnh do virus IBV gây ra, lây lan nhanh qua đường hô hấp, ảnh hưởng đến khí quản, thận và cơ quan sinh sản. Đây là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trên gà vì có thể gây thiệt hại lớn nếu không được kiểm soát kịp thời.
2. Dấu hiệu nhận biết gà bị viêm phế quản truyền nhiễm là gì?
Gà bị viêm phế quản truyền nhiễm thường có biểu hiện như: ho, chảy nước mũi, khó thở, khò khè, giảm ăn. Trên gà đẻ có thể thấy giảm sản lượng trứng, trứng méo mó hoặc không có vỏ. Gà bị nặng có thể chết nhanh, đặc biệt ở thể thận.
3. Viêm phế quản truyền nhiễm ở gà có chữa khỏi được không?
Bệnh do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và kết hợp đúng biện pháp hỗ trợ từ Fivevet như vắc-xin, thuốc bổ, sát trùng và kháng sinh phòng nhiễm kế phát, có thể kiểm soát bệnh rất hiệu quả.
4. Gà bao nhiêu ngày tuổi thì có thể mắc IBV?
Viêm phế quản truyền nhiễm trên gà có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng gà con và gà đẻ là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nhất do sức đề kháng yếu và tác động mạnh đến hệ sinh sản.
5. Fivevet có giải pháp gì để phòng và điều trị viêm phế quản truyền nhiễm?
Fivevet cung cấp vắc-xin đặc hiệu như Five-IB, Five-ND.IB, cùng các sản phẩm hỗ trợ miễn dịch, men tiêu hóa và giải độc gan thận. Đồng thời, hướng dẫn phác đồ điều trị chi tiết cho từng thể bệnh giúp bà con kiểm soát dịch bệnh hiệu quả và an toàn.
Xem thêm:
-
Phòng và điều trị bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gia cầm
-
Giải pháp với bệnh Newcastle trên gà
-
5 lưu ý cho uống vắc xin phòng bệnh cho gia cầm hiệu quả
024 3376 6868 
info@fivevet.vn 
Đăng nhập 
VN
ENG
