BỘ LỌC TÌM KIẾM Click xem bộ lọc
Theo danh mục

TINH DẦU - GIẢI PHÁP XANH CHO NGÀNH CHĂN NUÔI BỀN VỮNG

Ngày đăng: 23/01/2025

Ngày nay, cùng với sự phát triển không ngừng của xã hội, con người ngày càng quan tâm đến việc lựa chọn những sản phẩm tốt cho sức khỏe. Chất lượng và độ an toàn của thực phẩm từ chăn nuôi vì thế cũng trở thành mối quan tâm hàng đầu. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh, thuốc kích thích tăng trọng và các chất hóa học khác trong chăn nuôi đã ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sản phẩm. Trước thực trạng đó, các giải pháp thay thế, đặc biệt là các hoạt chất có nguồn gốc tự nhiên, ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi. Trong số đó, tinh dầu (essential oils) nổi lên như một lựa chọn tiềm năng và hiệu quả. Trong bài viết này, cùng Fivevet tìm hiểu về tinh dầu và các tác dụng của tinh dầu.
I. Tổng quan về tinh dầu
1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại
a. Khái niệm
Tinh dầu (EOs) là hợp chất thơm, dễ bay hơi được chiết xuất từ thực vật, chứa các hoạt chất sinh học mang lại nhiều lợi ích. Tinh dầu thường được chiết tách từ lá, hoa, rễ, vỏ cây hoặc quả của các loại thực vật, thông qua các phương pháp như chưng cất hơi nước, ép lạnh hoặc chiết xuất dung môi.
b. Đặc điểm
+ Thể chất: Hầu hết là chất lỏng ở nhiệt độ thường, một số thành phần ở dạng rắn (ví dụ: Menthol, Camphor, Borneol).
+ Màu sắc: Không màu hoặc vàng nhạt. Một số có màu đặc biệt (Guajazule từ Cúc la mã - Matricaria recutia có màu xanh dương).
+ Mùi: Đa số có mùi thơm dễ chịu.
+ Vị: Cay, một số có vị ngọt (quế, hồi).                                                                     
c. Phân loại
Thành phần chính của tinh dầu là các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, được chia thành hai nhóm chính: terpenoid (monoterpene, sesquiterpene, diterpene) và không terpenoid (phenylpropanoid).
II. Tác dụng của tinh dầu
1. Hoạt tính kháng khuẩn, kháng nấm
a. Kháng khuẩn
Các nghiên cứu cho thấy, thành phần hoạt tính trong tinh dầu (EOs) bám vào bề mặt tế bào vi khuẩn và xâm nhập vào lớp màng phospholipid, làm gián đoạn cấu trúc màng tế bào. Sự tích tụ này gây ảnh hưởng đến chuyển hóa tế bào, làm mất các thành phần quan trọng như protein, ATP và DNA, từ đó ức chế quá trình tạo năng lượng và gây ra sự phân hủy tế bào. Đây là cơ chế chính tạo ra tác dụng kháng khuẩn của tinh dầu.
Nghiên cứu cho thấy, tinh dầu cỏ xạ hương nồng độ 0,025% có khả năng ức chế hiệu quả các vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp ở bò như Mannheimia haemolytica, Pasteurella multocida Histophilus somni; ức chế sự sao chép của virus BVDV-1 (S Amat và cộng sự, 2019). Từ đó, mở ra tiềm năng sử dụng qua đường mũi để giảm thiểu tác nhân gây bệnh hô hấp ở bò.
Tinh dầu vỏ quế và cỏ xạ hương cũng có hiệu quả kháng khuẩn đối với các vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp ở lợn như Streptococcus suis, Actinobacillus pleuropneumoniae, Actinobacillus suis, Haemophilus parasuis Pasteurella multocida.
Ngoài ra, tinh dầu quế còn ức chế mạnh sự phát triển của các vi khuẩn gây bệnh viêm nội mạc tử cung ở bò sữa như Escherichia coli, Fusobacterium necrophorum, Trueperella pyogenes Staphylococcus aureus.
Kết quả thử nghiệm hoạt tính kháng khuẩn của các tinh dầu Origanum grossii, Thymus pallidus cho thấy chúng có hiệu quả đáng kể với nhiều vi khuẩn Gram (+) và Gram (-).
b. Kháng nấm
Tinh dầu quế và Cinnamaldehyde có hiệu quả kháng nấm với một số chủng nấm phân lập của loài Canida albicans.
Carvacrol (tinh dầu cỏ xạ hương, tinh dầu oregano), Eugenol (tinh dầu đinh hương) có tác dụng hiệu quả đối với loài nấm gây bệnh nấm da và móng trên động vật: Trichophyton mentagrophytes Candida albicans.
2. Kháng viêm
Cơ chế chống viêm của tinh dầu được thực hiện thông qua sự can thiệp vào các con đường sinh học quan trọng trong phản ứng viêm. Các nghiên cứu cho thấy các thành phần của tinh dầu (Thymol, Carvacrol, Eucalyptol, Terpinen-4-ol,...) ức chế sản xuất các chất trung gian gây viêm như Prostaglandin và Leukotriene; các cytokine gây viêm như TNF-α, IL-1β, IL-6; đồng thời tăng cường cytokine chống viêm như IL-10. Những cơ chế này giúp tinh dầu không chỉ giảm viêm hiệu quả mà còn có tiềm năng ứng dụng như một liệu pháp tự nhiên an toàn, thay thế các thuốc kháng viêm tổng hợp.
3. Diệt kí sinh trùng
Tinh dầu thực vật đang trở thành một lựa chọn tiềm năng, thay thế cho các thuốc trừ sâu tổng hợp, nhờ vào những ưu điểm vượt trội về tính an toàn và hiệu quả. Các hợp chất có trong tinh dầu có thể gây ức chế hoặc tiêu diệt côn trùng thông qua nhiều cơ chế khác nhau, bao gồm tác động lên hệ thần kinh, màng tế bào hoặc các quá trình sinh lý khác của chúng.
Nghiên cứu cho thấy tinh dầu từ Ocimum gratissimum chứa Thymol và p-Cymen, có hiệu quả mạnh mẽ đối với các loài côn trùng gây hại như Spodoptera littoralis, Musca domesticaCulex quinquefasciatus.
Trong thí nghiệm in vitro, tinh dầu xạ hương và Thymol đều có tác dụng chống lại cả 3 giai đoạn vòng đời của Haemonchus contortus (giun xoắn dạ cỏ). Có nghiên cứu còn chỉ ra cơ chế hoạt động của Thymol chống lại H. contortus, tương tự như cơ chế hoạt động của thuốc tẩy giun có cấu trúc vòng lacton lớn như Ivermectin (Ferreira và cs, 2016).
4. Hỗ trợ tiêu hóa, kích thích tăng trưởng
Tinh dầu thảo mộc hỗ trợ hình thành và duy trì sự cân bằng quần thể vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa, kích thích enzyme tiêu hóa, kích thích thèm ăn, từ đó cải thiện khả năng tiêu hóa và sức khỏe đường ruột của động vật.
Chế độ ăn bổ sung các thành phần như Eugenol, Methyl eugenol và Iso-eugenol (có trong tinh dầu đinh hương) đã được chứng minh giúp cải thiện hiệu suất tăng trưởng, khả năng tiêu hóa hồi tràng, hình thái ruột và hệ vi sinh vật manh tràng ở gà thịt (Oso et al., 2019). Các thành phần khác của tinh dầu như Carvacrol, Thymol và Cinnamaldehyde cũng có tác dụng tăng cường hiệu suất tăng trưởng, khả năng tiêu hóa chất dinh dưỡng và phát triển niêm mạc ruột ở lợn con cai sữa.
5. Kích thích miễn dịch, chống oxy hóa
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, tinh dầu có tác dụng điều hòa miễn dịch, giảm các cytokine viêm như IL-1, IL-6, TNFα và NO và kích thích sản xuất các cytokine chống viêm như IL-5, IL-13. Tinh dầu còn tác động đến các con đường NFκB và p38 MAPK, giúp cải thiện khả năng thực bào của đại thực bào và tế bào đơn nhân, cũng như hỗ trợ tăng cường khả năng tiêu diệt vi khuẩn và phục hồi hệ miễn dịch ở động vật suy giảm miễn dịch (Georg Sandner, 2020).
Một nghiên cứu trên gà thịt cho thấy, chế độ ăn bổ sung tinh dầu xạ hương làm tăng khả năng chống oxy hóa của mô gà thịt, kích thích sản xuất kháng thể IgA và hoạt động thực bào, làm tăng miễn dịch ở gà, cải thiện tính thấm của ruột. Hàng rào ruột được củng cố sẽ ngăn cản sự hấp thụ các chất độc hại có nguồn gốc từ thức ăn, cũng như các chất chuyển hóa độc hại được sản xuất nội sinh vào cơ thể (I. Placha và cs, 2014). Ngoài ra, tinh dầu bạc hà duy trì tính toàn vẹn cấu trúc của hệ miễn dịch tế bào, do tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ của nó bảo vệ màng tế bào khỏi các chất oxy hóa gốc tự do.
IV. Một số sản phẩm chứa tinh dầu của Fivevet
1. Five-Aci oil 1 lítsản phẩm kết hợp tinh dầu và acid hữu cơ
Sản phẩm kết hợp tinh dầu bạc hà, quế, đinh hương và các acid hữu cơ giúp tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa, tăng cường khả năng tiêu hóa, hấp thụ thức ăn, chống stress khi thay đổi thời tiết, vận chuyển.    
2. Five-Hot Ginger 1 lít
Tinh dầu gừng giúp tăng khả năng làm ấm cơ thể, làm tan chất nhầy và đảo thải chất nhầy ra khỏi cơ thể, từ đó giúp phòng chống hiệu quả bệnh hô hấp, tăng cường miễn dịch, nâng cao sức đề kháng với bệnh hô hấp, tiêu hóa.    
3. Five-Bromhexin thảo dược 1 lít
Sản phẩm chứa Bromhexin kết hợp cùng với Menthol từ tinh dầu bạc hà và Eucalyptol từ tinh dầu bạch đàn có tác dụng làm dịu cơn ho, giảm khó thở, giảm viêm đường hô hấp.
4. Five-Extra oil
Sản phẩm là sự kết hợp của các thành phần tinh dầu như Eucalyptol (tinh dầu bạch đàn), Thymol (tinh dầu xạ hương), Menthol (tinh dầu bạc hà), tinh dầu đinh hương, tỏi, gừng,… giúp làm ấm cơ thể, hỗ trợ điều trị các bệnh đường hô hấp, kháng khuẩn, tăng cường miễn dịch.
Quy cách: 250ml và 1 lít.                                                                                                                                                                            
5. Sữa tắm Charmie thảo dược 280ml
Sữa tắm Charmie thảo dược có chứa tinh dầu tràm, bạc hà,… giúp:
- Khử mùi hôi, sạch khuẩn, đẩy lùi các tác nhân gây bệnh, hạn chế viêm da, nấm.    
- Hương thơm thảo dược giúp thú cưng sảng khoái và thư giãn.
6. Phấn tắm khô Charmie Enchanteur for pet 100g
Charmie Enchantuer là sản phẩm phấn tắm khô với công thức kết hợp từ các thành phần hữu cơ thiên nhiên, an toàn cho thú cưng. Đặc biệt sản phẩm có chứa Menthol có tác dụng khử mùi và làm mát tức thì, hương thơm tươi mát giúp thú cưng sảng khoái, thư giãn.
Để mua các sản phẩm trên, vui lòng liên hệ với các đại lý thuốc thú y và các phòng khám/bệnh viện thú cưng gần nhất.
Chia sẻ :
Ý KIẾN PHẢN HỒI

BÀI VIẾT LIÊN QUAN