Vào mùa hè, khi nhiệt độ môi trường tăng cao đột ngột hoặc kéo dài, gia cầm rất hay mắc tình trạng stress nhiệt - một hiện tượng nguy hiểm gây mất cân bằng thân nhiệt, suy giảm miễn dịch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và năng suất. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, stress nhiệt có thể khiến đàn gà bỏ ăn, chậm lớn, giảm đẻ, thậm chí chết hàng loạt.
Hiểu rõ mối đe dọa này, Fivevet mang đến cho bà con chăn nuôi cái nhìn đầy đủ về nguyên nhân, dấu hiệu và giải pháp phòng - chống stress nhiệt hiệu quả, giúp bảo vệ đàn vật nuôi an toàn trong mùa nắng nóng và hạn chế thiệt hại kinh tế một cách tối đa.
I. Nguyên nhân stress nhiệt gia cầm
Trong chăn nuôi gia cầm, nhiệt độ môi trường tăng cao được xem là một trong những yếu tố gây stress môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của đàn vật nuôi. Đặc biệt, trong những năm gần đây, tình trạng biến đổi khí hậu khiến tần suất và cường độ nắng nóng ngày càng gia tăng, khiến gia cầm dễ rơi vào stress nhiệt hơn bao giờ hết. Hệ quả là ngành chăn nuôi liên tục ghi nhận thiệt hại kinh tế lớn, đặc biệt vào cao điểm mùa hè ở các vùng nuôi trọng điểm.
Nhiệt độ lý tưởng cho gia cầm nằm trong khoảng 18-22°C, còn gọi là vùng trung hòa nhiệt. Trong khoảng này, gia cầm không phải tiêu hao năng lượng để giữ ổn định thân nhiệt, giúp duy trì sức khỏe và năng suất tối ưu.
Stress nhiệt là hậu quả của việc cơ chế điều hòa thân nhiệt ở động vật không còn hiệu quả. Khi gia cầm hấp thụ từ môi trường hoặc tự sinh ra quá nhiều nhiệt, vượt quá khả năng tản nhiệt ra bên ngoài, thân nhiệt sẽ tăng cao bất thường. Nói cách khác, lúc này lượng nhiệt sinh ra lớn hơn lượng nhiệt mất đi, tạo ra một sự mất cân bằng nhiệt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của vật nuôi.
Sự mất cân bằng nhiệt trong cơ thể gia cầm chịu tác động bởi nhiều yếu tố. Về môi trường, các yếu tố như ánh sáng mặt trời trực tiếp, bức xạ nhiệt, nhiệt độ không khí cao, độ ẩm lớn và mật độ nuôi nhốt quá dày đều góp phần làm tăng nhiệt độ cơ thể. Ngoài ra, đặc điểm sinh lý của gia cầm cũng ảnh hưởng đáng kể, bao gồm trọng lượng cơ thể, mật độ, độ che phủ của lông, mức độ mất nước, tốc độ trao đổi chất và khả năng điều nhiệt tự nhiên của từng cá thể.
Stress nhiệt ở gia cầm được chia thành hai dạng chính: cấp tính và mãn tính.
• Stress nhiệt cấp tính xảy ra khi nhiệt độ môi trường tăng đột ngột trong thời gian ngắn (vài giờ).
• Stress nhiệt mãn tính là tình trạng gia cầm phải chịu nhiệt độ cao kéo dài trong nhiều ngày liên tiếp.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, trong điều kiện stress nhiệt cấp tính, gia cầm có thể phục hồi tạm thời nhờ vào cơ chế điều chỉnh thân nhiệt tự nhiên. Tuy nhiên, nếu tình trạng nóng kéo dài (mãn tính), cơ chế bù trừ này sẽ suy yếu, dẫn đến tổn thương mô, suy giảm sức khỏe và ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất chăn nuôi.
II. Hệ quả của stress nhiệt với gia cầm
2.1. Giảm lượng ăn hàng ngày
Stress nhiệt làm gia cầm giảm ăn, khiến cảm giác thèm ăn bị suy giảm. Điều này dẫn đến việc không cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể, gây ra thiếu dinh dưỡng và suy giảm hệ miễn dịch. Hệ quả là gia cầm không đạt được mức tăng trọng mong muốn, trong khi gia cầm đẻ giảm số lượng, chất lượng và trọng lượng trứng. Hơn nữa, khả năng ấp nở của gia cầm cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
2.2. Tăng nguy cơ nhiễm trùng kế phát
Thông thường, gia cầm hít thở qua mũi, giúp lọc bụi và vi khuẩn từ không khí. Tuy nhiên, khi gặp stress nhiệt, gia cầm thường hít thở bằng miệng. Điều này tạo cơ hội cho vi khuẩn và bụi bẩn xâm nhập vào đường hô hấp, làm gia cầm dễ bị các bệnh kế phát như CCRD, E. coli, và CRD.
2.3. Ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng trứng
Stress nhiệt khiến gia cầm giảm ăn, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo trứng. Điều này gây ra hiện tượng đẻ cách nhật, giảm số lượng trứng và kích thước trứng cũng bị giảm. Hơn nữa, khi nhiệt độ cơ thể gia cầm tăng lên, chúng sẽ tăng tần số hô hấp để làm mát cơ thể. Tuy nhiên, quá trình này sẽ khiến carbon dioxide trong máu bị thải ra qua phổi, làm mất cân bằng axit - base trong máu, gây ra tình trạng máu nhiễm kiềm. Điều này làm thay đổi nồng độ bicarbonate và canxi trong máu, dẫn đến việc thiếu canxi carbonat, một thành phần quan trọng để hình thành vỏ trứng. Kết quả là vỏ trứng mỏng, dễ vỡ, hoặc thậm chí không hình thành vỏ.
III. Giải pháp phòng, chống stress nhiệt trong chăn nuôi gia cầm mùa nắng nóng
3.1 Giải pháp về chuồng trại
Để giảm stress nhiệt cho gia cầm , chuồng trại cần được thiết kế cao ráo, thông thoáng, mát mẻ vào mùa hè và tránh được mưa tạt, gió lùa. Hướng chuồng lý tưởng là Đông Nam hoặc Đông Tây, giúp tránh được bức xạ trực tiếp từ mặt trời. Xung quanh chuồng có thể trồng cây xanh để tạo bóng mát, giúp làm dịu không khí xung quanh.
Đối với chuồng kín, có thể sử dụng dàn mát và bố trí mái che có thể kéo bạt xuống vào ban ngày để giảm bức xạ nhiệt, kéo bạt lên vào ban đêm để tạo gió mát ở chuồng nuôi. Những ngày nắng nóng, cần bật nước ở đầu giàn mát và phun sương lên mái chuồng để làm mát không khí. Tuy nhiên, cần lưu ý tăng cường thông gió và thoát nước quanh chuồng để tránh tăng độ ẩm, làm ướt nền chuồng.
Bên cạnh đó, nền chuồng cần được giữ sạch sẽ, với chất độn chuồng khô sạch và được thay định kỳ để ngăn ngừa sự tích tụ của mầm bệnh. Mái chuồng nên đạt tiêu chuẩn cách nhiệt hoặc chống nóng để giảm nhiệt độ trong chuồng, giúp gia cầm cảm thấy thoải mái hơn trong những ngày nắng nóng.
3.2. Giải pháp về nước uống
• Cung cấp nước mát, sạch thường xuyên trong những ngày nắng nóng.
• Không để nước phơi ngoài trời gây tăng nhiệt độ.
• Tăng số lượng máng uống để gia cầm dễ tiếp cận.
• Đường ống, bể nước nên xây ngầm hoặc có mái che để giữ nước luôn mát.
• Bổ sung vitamin C, điện giải vào nước uống để hỗ trợ giải nhiệt và nâng cao sức đề kháng
3.3. Giải pháp về dinh dưỡng
• Chia nhỏ khẩu phần, cho ăn vào các thời điểm mát trong ngày: sáng sớm, chiều mát và ban đêm.
• Bổ sung canxi để duy trì sức khỏe và nâng cao chất lượng trứng.
• Tăng tỷ lệ chất béo thay cho tinh bột trong khẩu phần để giảm sinh nhiệt trong quá trình tiêu hóa.
• Tăng số lượng máng ăn, tránh tình trạng chen lấn.
• Bổ sung axit amin D, L-methionine giúp cải thiện tiêu hóa và hấp thu trong điều kiện nắng nóng.
3.4. Giải pháp về chăm sóc nuôi dưỡng
• Nuôi đúng mật độ khuyến cáo theo từng độ tuổi, từng phương thức chăn nuôi cho mỗi loại gia cầm.
• Có thể thả ra vườn cây để giảm mật độ, tăng thoáng mát cho đàn nuôi nhốt.
• Hạn chế dao động nhiệt độ trong chuồng, tăng cường thông thoáng khí.
• Khi nhiệt độ >30°C, cần phun nước làm mát mái hoặc sử dụng hệ thống làm mát dàn mát.
• Với chuồng hở, nên có sân chơi có cây xanh hoặc lưới che nắng cho gia cầm.
• Tránh vận chuyển gia cầm vào thời điểm nắng gắt (10h–15h). Bổ sung điện giải, vitamin C trước và sau vận chuyển.
• Đảm bảo vệ sinh chuồng trại, máng ăn - máng uống hằng ngày.
3.5. Giải pháp về thuốc - vắc xin
• Diệt chuột thường xuyên để hạn chế lây lan mầm bệnh.
• Theo dõi sức khỏe hàng ngày, phát hiện sớm và xử lý kịp thời các bệnh thông thường giúp giảm thiểu thiệt hại, nâng cao hiệu quả chăn nuôi.
Sau mỗi đợt nắng nóng, bổ sung vitamin và dưỡng chất giúp phục hồi sức khỏe, ổn định năng suất: Five-No stress super, Five-Masol, Beta-Glucan.C, Five-Aminovit super, Five-Multivit, Five-Mix nhân sâm,… Đặc biệt gia cầm sinh sản cần bổ sung thêm thêm: Five-Tetravit Eggs, Five-ADE plus, Five-Bại Liệt, Five-Canxi.ADE, Five-Caphos, Five-CalciDB.Oral, Five-Super Eggs,… để duy trì sản lượng - chất lượng trứng.
024 3376 6868 
info@fivevet.vn 
Đăng nhập 
VN
ENG
