CHIẾT XUẤT NẤM MEN - GIẢI PHÁP DINH DƯỠNG VÀ MIỄN DỊCH HIỆU QUẢ TRONG THỨC ĂN CHĂN NUÔI

Trong ngành chăn nuôi hiện đại, nhu cầu về các sản phẩm dinh dưỡng an toàn, bền vững và hiệu quả đang ngày càng gia tăng. Chiết xuất nấm men đã nổi lên như một thành phần tiềm năng, cung cấp nhiều lợi ích không chỉ về dinh dưỡng mà còn hỗ trợ hệ miễn dịch của vật nuôi. Với thành phần chứa nhiều polysaccharide như β-glucan, mannan và chitin, chiết xuất nấm men mang lại các tính chất kháng khuẩn và hỗ trợ tiêu hóa, đáp ứng nhu cầu khắt khe về an toàn sức khỏe cho gia cầm, thủy sản và gia súc. Bài viết này của Fivevet sẽ tập trung tìm hiểu tổng quan về chiết xuất nấm men, từ thành phần, tính chất đến các ứng dụng cụ thể trong thức ăn chăn nuôi, nhằm đưa ra cái nhìn sâu sắc hơn về tiềm năng của thành phần này trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả chăn nuôi.


I. TỔNG QUÁT VỀ CHIẾT XUẤT NẤM MEN

1. Nhu cầu và định nghĩa chiết xuất nấm men
Chiết xuất nấm men, sản phẩm an toàn và giàu dinh dưỡng, được coi là nguồn cung cấp chất lượng cao có khả năng đáp ứng các yêu cầu hương vị đa dạng và cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu. Chiết xuất nấm men thường được định nghĩa là dịch chiết hòa tan trong nước sản xuất từ các phế thải nấm men như men bánh mì và men bia, sau khi màng tế bào bị phá vỡ bằng nhiều phương pháp khác nhau.
2. Thành phần dinh dưỡng của chiết xuất nấm men
Chiết xuất nấm men được coi là an toàn theo tiêu chuẩn GRAS và thu hút sự chú ý nhờ chi phí sản xuất thấp, nguồn gốc phong phú và hàm lượng cao các vitamin, protein và khoáng chất. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy chiết xuất nấm men có hàm lượng protein lên tới 64,1%, chất béo chỉ 1,32%, và RNA là 4%. Các axit amin thiết yếu và các axit amin có chức năng tăng cường hương vị chiếm tỷ lệ lớn trong thành phần của nó, đồng thời chiết xuất nấm men cũng có khả năng chống oxy hóa cao.
3. Quy trình sản xuất và các loại nấm men
Chiết xuất nấm men được sản xuất qua các phương pháp như cơ học, enzym và tự phân. Men bia và men bánh mì là hai loại phổ biến, với men bia thường thu từ phế thải trong ngành công nghiệp bia.
II. THÀNH PHẦN, ĐẶC ĐIỂM VÀ ỨNG DỤNG CỦA CHIẾT XUẤT NẤM MEN
1. Thành phần hóa học
Chiết xuất nấm men là một sản phẩm phức tạp bao gồm nội bào và thành tế bào. Thành tế bào chủ yếu gồm các polysaccharide cấu trúc như mannose oligosaccharides, β-glucan và cũng có một tỉ lệ nhỏ chitin và glycogen. Hầu hết các polysaccharide này không tan trong nước và chiếm tới 83% tổng lượng carbohydrate của tế bào nấm men.
Phần lysate của tế bào chứa nhiều loại axit amin thiết yếu và không thiết yếu, ribonucleotide, khoáng chất, vitamin, peptide và các thành phần hòa tan trong nước khác, do đó chiết xuất nấm men rất giàu dinh dưỡng. 2.0Đặc điểm dinh dưỡng
Chiết xuất nấm men có hàm lượng axit nucleic, protein, vitamin B và chất xơ cao. Do đó, đây là một thành phần quan trọng trong thức ăn chăn nuôi cũng như trong các chất bổ sung dinh dưỡng cho con người nhằm đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng. Các chất đại phân tử như glucan, mannan, chitin, protein và các thành phần khác có trong chiết xuất nấm men cung cấp sự bổ sung dinh dưỡng cân bằng hơn cho thức ăn chăn nuôi so với các chất bổ sung từ thực vật. Ngoài ra, ribose, loại đường khử chính trong chiết xuất nấm men, là tiền chất quan trọng cho quá trình chuyển hóa năng lượng tế bào.
Việc bổ sung một lượng chiết xuất nấm men thích hợp vào thức ăn gia cầm có thể tăng cường miễn dịch cho gia cầm và giảm tỷ lệ mắc bệnh. Chiết xuất nấm men cũng được sử dụng trong thức ăn hàng ngày cho heo con cai sữa nhằm đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng và tăng cường miễn dịch của chúng.
3. Tính chất chống oxy hóa
3.1. Polysaccharide trong thành tế bào nấm men
Các thành phần polysaccharide (mannan và β-glucan) trong thành tế bào nấm men đóng vai trò quan trọng trong các đặc tính chống oxy hóa, nhờ khả năng loại bỏ các gốc tự do hydroxyl và anion superoxide.
3.2. Tính chất chống oxy hóa đặc biệt
Đặc tính chống oxy hóa của chiết xuất nấm men không chỉ giới hạn ở các thành phần polysaccharide trong thành tế bào nấm men, mà các thành phần tế bào của nấm men cũng có chức năng chống oxy hóa dưới những điều kiện môi trường nhất định. Ví dụ, khi nấm men sống bị căng thẳng oxy hóa, các tế bào có thể hấp thụ các hợp chất phenolic từ môi trường, để tăng cường khả năng chống oxy hóa của chúng, điều này có thể cải thiện đặc tính chống oxy hóa của chiết xuất nấm men ở một mức độ nhất định.
4. Khả năng hấp phụ độc tố nấm mốc
Cơ chế hấp thụ độc tố nấm mốc của chiết xuất nấm men chủ yếu dựa trên thành phần trong thành tế bào nấm men như mannan-oligosaccharide (MOS) và β-glucan thông qua các cơ chế hóa lý:
4.1. Liên kết bề mặt độc tố:
- Cấu trúc thành tế bào nấm men bao gồm các polysaccharide như β-glucan, mannan, chitin, có bề mặt hoạt tính sinh học cao. Các phân tử mycotoxin (như aflatoxin, ochratoxin, fumonisin,...) có khả năng liên kết với các thành phần này thông qua các tương tác không đặc hiệu như liên kết hydro, tương tác ion và tương tác kỵ nước.
- Mannan-oligosaccharide có cấu trúc tương tự như các vị trí gắn kết của độc tố trên niêm mạc ruột, vì vậy chúng có khả năng "đánh lừa" độc tố, khiến chúng gắn kết với MOS thay vì niêm mạc ruột.
4.2. Hình thành phức hợp không hòa tan:
- Sau khi liên kết với độc tố, các polysaccharide trong thành tế bào nấm men tạo thành phức hợp không hòa tan với các mycotoxin. Điều này ngăn chặn độc tố tiếp xúc và xâm nhập vào niêm mạc ruột, từ đó ngăn chúng được hấp thụ vào máu.
- Các phức hợp này có tính ổn định cao và không bị phá vỡ trong môi trường tiêu hóa.
4.3. Giảm hấp thu độc tố:
Việc mycotoxin bị “bẫy” bởi các polysaccharide giúp giảm thiểu lượng độc tố được hấp thu qua thành ruột vào máu. Điều này bảo vệ hệ tiêu hóa và toàn bộ cơ thể khỏi các tác động tiêu cực của độc tố.
4.4. Đào thải qua phân:
Phức hợp giữa độc tố và thành tế bào nấm men sau đó được đào thải ra ngoài qua phân, giúp loại bỏ hoàn toàn độc tố khỏi cơ thể.
Nghiên cứu của Yiannikouris A (2006) cho thấy rằng thành tế bào nấm men và cấu trúc của zearalenone (zearalenone là một loại mycotoxin được sản xuất bởi một số loài nấm mốc thuộc chi Fusarium) có tính chất "bổ sung hình học", như được minh họa trong Hình 2. Số lượng lớn các nhóm hydroxyl của polysaccharide trong thành tế bào nấm men được chồng lên nhau bởi các liên kết hydro và lực van der Waals, do đó cấu trúc này xác định rằng thành tế bào nấm men có tính chất hấp thụ mạnh đối với mycotoxin. 5. Khả năng liên kết vi khuẩn có hại
MOS, nằm ở lớp ngoài của thành tế bào, có khả năng liên kết vi khuẩn, hạn chế sự phát triển của chúng và khả năng bám dính vào niêm mạc ruột bằng cách tương tác với các tua của vi khuẩn, chịu trách nhiệm bám dính vào niêm mạc ruột (Hình 3). 6. Ứng dụng trong lĩnh vực thức ăn chăn nuôi
Chiết xuất nấm men là nguồn dinh dưỡng giá trị trong ngành chăn nuôi nhờ chứa các polysaccharide như β-glucan, mannan và chitin. Những hợp chất này không chỉ giúp tăng cường miễn dịch mà còn hỗ trợ sức khỏe hệ tiêu hóa của vật nuôi, làm chúng trở thành lựa chọn lý tưởng trong thức ăn cho gia cầm và thủy sản. Với các lợi ích này, chiết xuất nấm men đang được xem như một giải pháp thay thế an toàn cho kháng sinh và các sản phẩm kích thích tăng trưởng trong thức ăn chăn nuôi.
Nghiên cứu cho thấy khi bổ sung chiết xuất nấm men vào khẩu phần ăn của gia cầm, vật nuôi cải thiện rõ rệt về các chỉ số sức khỏe như số lượng hồng cầu và mức hemoglobin, tăng cường miễn dịch và phát triển bền vững. Đối với cá nuôi, chiết xuất nấm men còn hiệu quả hơn so với men bia hoặc tảo spirulina trong việc tăng lượng bạch cầu và protein huyết thanh, nâng cao khả năng đề kháng.
Việc hấp thụ độc tố nấm mốc bằng chiết xuất nấm men giúp bảo vệ gan do giảm lượng độc tố mà gan phải xử lý, ngăn ngừa tổn thương tế bào gan và hỗ trợ chức năng gan tổng thể. Điều này đặc biệt quan trọng trong các trường hợp chăn nuôi gia súc hoặc gia cầm, nơi các độc tố nấm mốc trong thức ăn là mối đe dọa thường xuyên đến sức khỏe của vật nuôi và ảnh hưởng đến gan của chúng.
Ngoài ra, chiết xuất nấm men là một nguồn protein thay thế tiềm năng cho các nguyên liệu đắt đỏ như bột cá trong thức ăn chăn nuôi. Khi kết hợp vào thức ăn của tôm, giúp tăng tỷ lệ tiêu hóa và chuyển đổi thức ăn, giảm chi phí mà vẫn duy trì năng suất. Nhờ những ưu điểm về dinh dưỡng và khả năng kích thích miễn dịch, chiết xuất nấm men đang được kỳ vọng sẽ trở thành thành phần chính trong các công thức thức ăn chăn nuôi bền vững trong tương lai.
- Thành phần: acid hữu cơ, acid amin thiết yếu, chiết xuất nấm men.
- Tác dụng giải độc gan thận, thanh lọc cơ thể nhanh, đồng thời tăng cường miễn dịch và sức đề kháng. Sản phẩm giúp tiêu hóa tốt, tăng trọng nhanh, phòng ngừa bệnh đường ruột và các bệnh về gan, thận.
Xem thêm:

- Tổng quan và ứng dụng của Chymotripsin trong thú y
- Kháng sinh nhóm Mycrolide và Tetracycline
- Phân biệt Probiotics, Prebiotics và Enzyme tiêu hóa