CÁCH PHÒNG VÀ ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ BỆNH ĐẬU LỢN

Hình 1. Bệnh đậu lợn

Nguyên nhân
Bệnh đậu heo do một loại virus có chứa AND cùng nhóm với virus gây bệnh đậu ở trâu, bò, dê, cừu, gia cầm và người gây ra. Tuy nhiên, virus này lại có cấu trúc kháng nguyên hoàn toàn khác. Virus có sức sống kém trong các tổ chức hữu cơ đã bị thối rữa và ở nhiệt độ cao. Chúng sẽ chết khi đun sôi 2 – 3 phút và dễ bị tiêu diệt bởi 5% H₂CO₃, 10% nước vôi, 1‰ KMnO4. Tuy nhiên, trong môi trường chất lỏng hữu cơ, virus vẫn tồn tại và giữ nguyên đặc tính gây bệnh trong thời gian dài, nhất là khi ở nhiệt độ thấp. Dưới 100oC, virus sống được hàng năm, khi được đông khô thì có thể tồn tại tới trên 3 năm.
Đặc điểm dịch tễ
Loài mắc bệnh:
Heo ở tất cả các lứa tuổi đều có thể mắc bệnh đậu, nhưng heo con theo mẹ là đối tượng mẫn cảm nhất và bệnh thường nghiêm trọng nhất. Các loài khác như dê, cừu, trâu, bò, khỉ, gà, và chuột bạch không mẫn cảm với virus đậu heo.
Một số giống heo, đặc biệt là heo địa phương và heo nuôi quảng canh, thường không bị bệnh đậu. Tuy nhiên, khi xét nghiệm phân lập virus đậu ở những heo này, vẫn có thể phát hiện sự hiện diện của virus. Ngược lại, các giống heo năng suất cao lại mẫn cảm với virus đậu nhiều hơn. Hình thức chăn nuôi công nghiệp cũng tạo điều kiện cho virus đậu lan truyền nhanh chóng và tăng cường độc lực.
Đường lây truyền:
Virus đậu heo thâm nhập vào cơ thể heo qua nhiều con đường khác nhau:

• - Qua vết thương ở da.
• - Qua niêm mạc.
• - Qua đường tiêu hóa.
• - Qua đường hô hấp.

Heo sau khi khỏi bệnh vẫn có thể mang virus và thải virus ra môi trường trong hơn 2 tháng.
Cơ chế sinh bệnh:
Virus đậu có tính hướng tế bào biểu bì ở da, đường tiêu hóa và đường hô hấp. Sau khi xâm nhập vào cơ thể heo, virus ký sinh trong nguyên sinh chất của các tế bào này, sinh sản theo cách tự nhân đôi và gây hiện tượng nhiễm trùng huyết. Triệu chứng lâm sàng
Thời kỳ ủ bệnh:
Thời kỳ ủ bệnh đậu heo thường kéo dài từ 4 đến 7 ngày, đôi khi có thể lên đến 16 ngày.
Triệu chứng lâm sàng:

• - Sốt cao và mệt mỏi: heo nhiễm bệnh thường bị sốt cao, mệt mỏi và chán ăn.
• - Bỏ ăn hoàn toàn: sau giai đoạn chán ăn, heo sẽ bỏ ăn hoàn toàn.
• - Viêm mí mắt và chảy nước mắt: mí mắt heo viêm và mắt có dử màu nâu.
• - Chảy nước mũi: heo nhiễm bệnh thường chảy nước mũi.
• - Xuất hiện nốt đậu: tại các vùng da ít lông, bắt đầu xuất hiện và hình thành các nốt đậu.
• - Nốt đậu vỡ và tạo vết loét: các nốt đậu nhanh chóng vỡ ra và tạo thành các vết loét. Về sau, chúng được phủ một lớp vảy màu nâu và bong tróc.

Hồi phục và miễn dịch:
Nếu không có nhiễm trùng thứ phát, heo bệnh sẽ nhanh chóng hồi phục. Heo mắc bệnh đậu sẽ tự tạo được miễn dịch bảo hộ trong ít nhất 3 - 4 tháng, thậm chí có thể kéo dài trên 6 tháng.
Bệnh tích
Chủ yếu là các mụn đậu ở da với các giai đoạn hình thành và phát triển khác nhau. Ngoài ra, sẽ thấy có nhiều nốt đậu xuất hiện ở miệng, ở khí quản.
Trong phổi và đường ruột thấy nhiều điểm viêm xuất huyết, hoại tử, rõ nhất là các vết loét trong dạ dày.
Phòng Bệnh Đậu Heo

• - Chọn heo đầu vào: chỉ nhập heo có lý lịch rõ ràng, đã qua kiểm tra huyết thanh âm tính với bệnh đậu.
• - Thực hiện nguyên tắc "Cùng vào cùng ra": bảo đảm heo trong cùng một lứa được nuôi và xuất chuồng cùng thời điểm.
• - Ngăn cách ly: tránh tiếp xúc giữa heo với các loài vật khác như trâu, bò, ngựa, dê, cừu, chó, mèo, bồ câu, gà, vịt và chim trời.
• - Hạn chế sản phẩm sống: không mang thịt heo sống hoặc sản phẩm heo sống vào trang trại dưới bất kỳ hình thức nào.
• - Thiết lập hàng rào cách ly: dựng hàng rào cách ly khu vực chăn nuôi với môi trường bên ngoài để ngăn người lạ, gà, vịt, chó, mèo, chuột... xâm nhập.
• - Rắc vôi bột: rắc vôi bột xung quanh chuồng nuôi và lối đi, tạo vành đai vôi bột dày 1 - 2 cm, rộng 1,5m để loại trừ mầm bệnh.
• - Đảm bảo điều kiện chuồng trại: duy trì mật độ nuôi phù hợp, thông thoáng và đủ nhiệt độ. Giữ chuồng luôn khô, sạch, ấm vào mùa đông và mát mẻ vào mùa hè.