024 3376 6868 
info@fivevet.vn 
Đăng nhập 
VN
ENG
X
Ngày đăng: 29/12/2021
Bệnh viêm vú là một trong những bệnh thường gặp trong chăn nuôi bò sữa. Bệnh thường xảy ra ở giai đoạn khai thác sữa, làm giảm năng suất sữa và khả năng sinh sản. Bò bị viêm vú có sản lượng sữa thường giảm từ 20-30%, tuyến sữa bị tổn thương, chất lượng sữa không đảm bảo, nhiều khi phải loại không sử dụng được. Trường hợp bị nặng không can thiệp kịp thời có thể gây chết bò, bầu vú sẽ teo mất khả năng tiết sữa, tăng tỷ lệ loại thải. Hãy cùng Fivevet tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị khi bò không may bị nhiễm bệnh.
Hình 1. Bệnh viêm vú ở bò sữa
1. Nguyên nhân gây viêm vú:
- Do vi sinh vật: Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh viêm vú là do các vi khuẩn như Streptococcus agalactiae, Staphylococcus và trực khuẩn gây mủ Bacillus pyogenes, E.coli... Vi khuẩn luôn tồn tại trong môi trường chăn nuôi, dụng cụ vắt sữa … sau đó xâm vào cơ thể bò. Có thể nhiễm kế phát từ các bệnh khác như: Do trực trùng lao, vi rút gây bệnh lở mồm long móng,…
- Do cấu tạo bầu vú: Bầu vú quá to và núm vú dài, lỗ đầu vú quá to dễ rò rỉ, các dị tật ở bầu, núm vú. Bò tuổi đời già, khai thác sữa đã lâu năm, giai đoạn đầu kỳ cho sữa và ở giai đoạn cạn sữa khiến bò dễ bị viêm vú.
- Do môi trường: Chuồng trại kém vệ sinh, nền chuồng bẩn, ẩm ướt, không thông thoáng, thiếu ánh sáng.
Các tác động gây stress như (tiếng ồn, thái độ chăm sóc bò, mật độ nuôi quá cao…). Đặc biệt do nhiệt độ, ẩm độ cao dễ gây stress nhiệt cho bò sữa.
- Do kỹ thuật vắt sữa, vệ sinh kém: Phương pháp vắt sữa, thời gian, số lần vắt, áp lực vắt. Do vệ sinh bầu vú của bò không sạch, dụng cụ vắt sữa, người vắt sữa không thực hiện đúng theo quy trình vệ sinh trước khi vắt sữa. Nền chuồng nuôi bò bẩn, không có khu vắt sữa dành riêng.
- Do dinh dưỡng: Do thay đổi khẩu phần ăn quá nhanh gây stress => viêm vú. Do khẩu phần ăn không cân đối (Khẩu phần có lượng thức ăn tinh quá cao, nhiều cây họ đậu, thiếu vitamin E và Selen). Thức ăn bảo quản không bảo đảm bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc tố nấm mốc,… Nước uống không đảm bảo chất lượng và số lượng.
2. Triệu chứng:
- Biểu hiện bỏ ăn, bò sốt 40-41oC, bầu vú viêm, sưng, tấy đỏ, nóng, căng cứng khó vắt sữa hoặc ngưng tiết sữa, có phản xạ đau khi chạm vào.
Hình 2. Bầu vú bị viêm, sưng to, tụ huyết
- Sữa bò bị thay đổi bất thường, lỏng hơn hoặc nhìn như đã được pha loãng.
- Sữa vón cục nhỏ li ti. Màu sữa sẽ chuyển sang màu vàng, xanh, màu nâu sô cô la hoặc màu hơi đỏ.
Hình 3. Sữa vắt ra có màu hồng nhạt do sung huyết hoặc xuất huyết, sữa có cặn. Bầu vú bị teo và hoại tử
3. Chẩn đoán lâm sàng
* Kiểm tra bằng mắt thường:
- Quan sát sự đối xứng của các lá vú gồm: 2 lá vú trước (bên phải, trái), 2 lá vú sau (phải, trái).
- Kích thước, hình dạng bầu vú, lá vú, núm vú.
- Phía mặt ngoài da của bầu vú như độ căng, đàn hồi, nhăn nheo, chỗ sưng chứa bọc mủ, máu, mụn cóc, da sừng hóa và màu sắc của da bầu vú (đỏ, hồng, trắng bóng,…).
- Hình dạng các núm vú, đầu núm vú và lỗ tiết sữa.
- Sự phát triển hệ thống mạch máu trên bầu vú.
- Tình trạng và hình dạng của hạch lâm ba vú.
- Kiểm tra các phần phụ như: Viêm hạch lâm ba phía sau bầu vú, nhạy cảm ánh nắng.
- Phần trước bầu vú như: Phù, da có mủ, các mụn cóc, hay các bọc máu.
- Kiểm tra bên hông bầu vú như: Phần sát đùi nóng, sưng, da đỏ hay có mủ.
Hình 4. Vi khuẩn xâm nhập qua vết trầy xước gây viêm vú
* Kiểm tra bằng biện pháp sờ nắn bầu vú:
- Sờ nắn bầu vú được thực hiện khi đã vắt hết sữa trong bầu vú ra, xác định được tình trạng của bầu vú như trạng thái, kích thước đều đặn và rắn chắc bầu vú.
- Tình trạng bên trong ống dẫn sữa của núm vú (sừng hóa, dày cứng, mềm mại).
- Xoang sữa dưới gốc núm vú.
- Di động giữa da vú với các phần mềm dưới da vú, xem độ đàn hồi, chắc chắn của da vú.
- Kiểm tra các chùm mô tuyến vú và các nang, khối u trong bầu vú, các vùng bị đau hay vùng có nhiệt độ cục bộ cao.
- Sự thay đổi về hình dáng và kích thước hạch sau vú.
Các phát hiện bệnh lý khi kiểm tra sờ nắn bầu vú
| Stt | Triệu chứng | Bệnh lý |
| 1 | Giảm khả năng di động da vú | Bầu vú bị phù, viêm vú cấp tính, bầu vú có mô hóa sẹo |
| 2 | Khi ấn ngón tay còn để dấu lại trên da vú | Bầu vú bị phù, viêm cấp hay có các vùng có các ổ mủ áp xe (abcess) |
| 3 | Lòng trong ống dẫn sữa dày cứng | Viêm núm vú, sự tăng sinh tế bào, viêm vú mãn tính |
| 4 | Các lá vú trên bầu vú không đối xứng | Teo bầu vú, viêm cấp tính vài lá vú, bọc mủ, máu lớn |
| 5 | Khối u có hình dạng bên trong bầu vú | Bệnh viêm vú, áp xe hay bọc mủ, máu |
| 6 | Mô tuyến vú bị xơ hóa rất cứng | Viêm vú mãn tính |
| 7 | Hạch lâm ba bầu vú sưng to | Viêm vú nặng, áp xe tạo nang, bệnh lao hay bệnh về bạch cầu |
Kiểm tra chất lượng sữa và dịch tiết trong sữa:
| Diễn giải | Sữa bình thường | Sữa bị viêm |
| Màu | Trắng | Màu hồng đỏ, nâu, xanh |
| Mùi | Đặc trưng, béo dễ chịu, mát | Mùi tanh, khắm (giống trứng thối), mùi chua |
| Độ nhớt | Đồng nhất | Không đồng nhất, có các lợn cợn, vón cục, kiểm tra dòng chảy của sữa không đều, phân lớp. |
| Lượng sữa | Nhiều tương thích số lần vắt, thời điểm vắt | Ít hoặc mất hẳn tùy thuộc vào mức độ viêm |
4. Phòng bệnh
Thực hiện tốt chăn nuôi an toàn sinh học, bảo đảm vệ sinh, sát trùng chuồng trại và thực hiện tốt các bước sau đây:
* Thực hiện vắt sữa bò cần đúng quy trình và đúng kỹ thuật:
Trước khi vắt sữa:
- Bò cần được tắm sạch sẽ và để cho bò được ở không gian yên tĩnh trước khi vắt sữa khoảng 30 phút.
- Phải có nơi vắt sữa chuyên biệt, khô ráo, sạch sẽ, thường xuyên được sát trùng.
- Toàn bộ dụng cụ vắt sữa phải sạch sẽ, sát trùng hoặc tráng nước sôi.
- Người vắt sữa phải có quần áo sạch, rửa tay bằng xà phòng và lau kỹ bằng khăn sạch.
- Sử dụng khăn ấm và sạch để vệ sinh bầu vú bò trước khi vắt.
- Xoa bóp, kích thích bầu vú cho tới khi có cảm giác bầu vú của bò đã bắt đầu cương cứng, căng sữa.
- Vắt kiệt sữa trong bầu vú để tăng tỷ lệ mỡ sữa và giảm được nguy cơ viêm vú.
- Vắt sữa ở những con bò khoẻ trước, vắt ở bò ốm sau, vắt vài tia sữa đầu tiên từ mỗi núm vú vào những khay tối màu hoặc vải màu đen để quan sát màu sắc và thể trạng của sữa (tuyệt đối không cho xuống nền chuồng), xem có sữa màu khác thường hoặc bị vón cục không, tiếp sau đó mới vắt sữa vào dụng cụ chứa đựng sữa chuyên dụng.
- Vắt sữa bò vào một thời điểm nhất định, đối với bò cao sản thì nên thực hiện vắt sữa 3 lần/ngày, phải vắt kiệt sữa trong bầu vú để kích thích tiết sữa, đồng thời giảm nguy cơ bị viêm vú.
Sau khi vắt sữa:
- Nhúng đầu vú vào dung dịch thuốc sát trùng Five-Iodine
- Rửa sạch bằng xà phòng toàn bộ dụng cụ vừa vắt sữa, tráng nước sôi để tiệt trùng và phơi khô trên giá.
- Không được để cho bò nằm luôn ngay sau khi vắt sữa, nên cho bò ăn thức ăn để khuyến khích bò đứng sau khi vắt sữa, tránh để cho bầu vú và núm vú của bò tiếp xúc trực tiếp với nền chuồng.
* Chuồng trại: Xây dựng nơi thoáng mát, có hệ thống phun sương tránh stress nhiệt cho bò, có sân chơi hợp lý, chỗ nằm của bò phải luôn khô ráo có đệm lót, sạch sẽ, chuồng trại sát trùng thường xuyên bằng Five-Iodine hoặc Five-Perkon 3S.
* Xử lý côn trùng, ký sinh trùng cho bò:
- Dùng Five-Tox phun diệt ruồi, muỗi trong chuồng nuôi và xung quanh khu vực chăn nuôi
- Định kỳ tiêm Five-Mectin 100 (1ml/45kgP) 3 tháng/lần: tẩy nội, ngoại ký sinh trùng trên bò
- Hoặc Hado-Alben 600 (1 viên/70kgP) cho uống định kỳ 6 tháng/lần để tẩy sạch các loại giun, sán ký sinh trong ruột.
Hình 5. Thuốc xử lý côn trùng, ký sinh trùng
* Khẩu phần ăn hợp lý:
- Khẩu phần phải cân bằng về nhu cầu dinh dưỡng, cân bằng thức ăn thô, xanh và thức ăn tinh bảo đảm không bị nhiễm khuẩn.
- Bổ sung các chất như: Điện giải, vitamin, khoáng để tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể bò sữa, từ đó cũng làm giảm tỉ lệ viêm vú: Beta-Glucan.C, Five-Masol Forte, Five-Mix,…
5. Điều trị:
a) Cách ly, chăm sóc
- Thực hiện cách ly bò bị bệnh.
- Điều chỉnh khẩu phần ăn (Giảm thức ăn tinh, thức ăn chứa nhiều nhựa, nhiều nước)
- Tăng cường kiểm soát, chống lây nhiễm bệnh trong toàn trại: Phân và chất độn chuồng, chất thải được thu gom, xử lý hàng ngày.
- Đối với những con bị nặng không còn khả năng chữa nên loại thải sớm.
b) Điều trị cục bộ:
- Xoa bóp bầu vú và chườm nóng
- Vệ sinh bầu vú, nhúng núm vú vào thuốc sát trùng Five-Iodine
- Bơm kháng sinh vào bầu vú: Five-Cefmasti LC: 1 ống/1 bầu vú/ngày, dùng 3-5 ngày
b) Điều trị toàn thân:
+ Trợ sức, trợ lực: Five-Butasal (1ml/20kgP), Five-ADE Inj Super (6ml/con), Five-Gluco KC Namic (1ml/20kgP),…
+ Hạ sốt, tiêu viêm (nếu lựa chọn kháng sinh chưa có các thành phần này): Five-Ketofen (1ml/30kgP) hoặc Five-Flunixin 5% (1ml/15kgP),...
+ Kháng sinh đặc trị chọn một trong số kháng sinh sau: Five-Cefketo (1ml/50kg), Cef-Ke-Sal Forte (1ml/20kgP), Five-Cfor 10% (1ml/100kgP), Five-Cefquin 25 (1ml/25kgP), Five-Amox.20@LA (1ml/20kgP),... Liệu trình 3-5 ngày
Trường hợp bò yếu có thể truyền tĩnh mạch Glucose 5% hoặc NaCl 0,9% với con bò ăn uống, thể trạng kém.
Hình 6. Thuốc điều trị bệnh viêm vú cho bò sữa
Phòng Kỹ thuật thực địa - Fivevet
Những ngày mùa hè, nhiệt độ môi trường quá cao cản trở quá trình thải nhiệt của gia súc, đồng thời nắng nóng chiếu trực tiếp dẫn đến thân nhiệt gia tăng quá mức dễ gây ra bệnh cảm nắng, cảm nóng gây thiệt hại về kinh tế cho người chăn nuôi.
Ngày đăng: 06/07/2018
Hiện nay, ngành chăn nuôi lợn đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn như: giá thức ăn tăng cao, giá đầu ra thấp, dịch bệnh nhiều. Đặc biệt, bệnh Dịch tả lợn Châu phi đang có diễn biến rất phức tạp, rất khó kiểm soát. Các trại thường xuyên bị tái nhiễm bệnh nhiều lần sau khi tái đàn. Trong nội dung bài viết này, Fivevet xin gửi đến bà con một số nguyên nhân của bệnh và bi...
Ngày đăng: 20/09/2018
Biện pháp sử dụng thuốc sát trùng hiệu quả
Ngày đăng: 09/03/2020
Vi rút Tembusu lần đầu tiên được phát hiện ở Việt Nam vào năm 2019, nó có khả năng lây lan nhanh qua đường tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp hoặc qua côn trùng truyền bệnh. Sự lây lan này đã tạo ra một thách thức lớn trong công tác kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh ở đàn gia cầm. Trong bài viết này, cùng Fivevet tìm hiểu phương pháp thiết lập phản ứng trung hòa định lượng khán...
Ngày đăng: 02/04/2025
