BỔ SUNG VITAMIN A, D, E, K CHO VẬT NUÔI QUAN TRỌNG NHƯ THẾ NÀO?

I. Tổng quan về vitamin A, D, E, K
1. Đặc điểm của vitamin A, D, E, K
Vitamin tan trong dầu bao gồm: A, D, E, K. Thiếu hay thừa các vitamin này đều có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển bình thường của vật nuôi.
2. Vai trò của việc bổ sung vitamin A, D, E, K cho vật nuôi
Vitamin A, D, E, K đóng vai trò thiết yếu trong nhiều quá trình sinh học, bao gồm thị giác, miễn dịch, phát triển xương, đông máu và bảo vệ tế bào. Khi được bổ sung đầy đủ, vật nuôi sẽ ngăn ngừa được các bệnh liên quan đến thiếu hụt vitamin như quáng gà, còi xương, xuất huyết, các vấn đề về sinh sản, tăng đề kháng, giảm stress oxy hóa. Từ đó tối ưu hiệu suất và ứng phó với điều kiện chăn nuôi (ví dụ: nuôi nhốt).
Việc bổ sung các vitamin này được xem xét dựa trên nhu cầu dinh dưỡng cụ thể, tình trạng sức khỏe và điều kiện sống của vật nuôi. Một số trường hợp cần bổ sung vitamin như:
- Khi chế độ ăn thiếu vitamin.
- Khi vật nuôi đang trong giai đoạn phát triển hoặc giai đoạn đặc biệt: vật nuôi đang tăng trưởng nhanh, đang trong giai đoạn sinh sản.
- Khi có bệnh, điều kiện liên quan kém hấp thu vitamin, vật nuôi mắc bệnh hoặc bị stress. Ví dụ:
       + Các bệnh làm giảm sự hấp thu chất béo đều làm giảm hấp thu vitamin: tiêu chảy, kí sinh trùng đường ruột.
       + Các yếu tố như nuôi nhốt, nhiệt độ, ánh nắng mặt trời,...
       + Sử dụng các thuốc kháng vitamin K như thuốc trị cầu trùng: Sulfaquinoxalin,…
II. Ứng dụng của vitamin A, D, E, K trong ngành thú y
1. Vitamin A
Vitamin A được cung cấp cho vật nuôi qua 2 con đường: tự nhiên ở dạng beta-carotene và nhân tạo ở dạng retinol ester hóa (retinyl palmitate, propionate và acetate).

Vitamin A chuyển hóa thành Retinal - kết hợp với các protein opsin trong võng mạc để tạo thành rhodopsin, một sắc tố quan trọng cho quá trình chuyển hóa ánh sáng. Thiếu vitamin A thường dẫn đến quáng gà và khô mắt ở gia súc; viêm kết mạc, chảy nước mắt quá nhiều, mù lòa ở gia cầm; suy giảm hoặc mất thị lực ở lợn.
Ngoài vai trò về thị giác, vitamin A cần thiết cho sự phân chia và biệt hóa tế bào. Nhờ đó, vitamin A không chỉ điều hòa các hoạt động của tế bào mà còn hỗ trợ chức năng miễn dịch của cơ thể. Trường hợp thiếu hụt vitamin A sẽ gây suy giảm miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, giảm khả năng chống chịu cũng như hồi phục bệnh tật ở vật nuôi.
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản. Ở gia cầm, thiếu vitamin A dẫn đến giảm sản lượng trứng, tỷ lệ nở và tăng tỷ lệ tử vong phôi; gây bất thường ở cơ quan sinh sản, làm giảm khả năng sinh sản, thậm chí vô sinh ở gia cầm giống. Đối với vật nuôi có vú như gia súc, lợn, vitamin A cần thiết cho sự phát triển bình thường của nang trứng, phôi và nhau thai ở con cái; ảnh hưởng đến sự phát triển tinh hoàn, quá trình sinh tinh, khả năng vận động của tinh trùng ở con đực.
2. Vitamin D
Vitamin D trong chế độ ăn được hấp thu tương tự như vitamin A. Trong máu, vitamin D ở dạng cân bằng của Protein liên kết vitamin D và Lipoprotein huyết thanh. Vitamin D dự trữ chính ở máu và mô mỡ của cơ thể.
Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng khoáng chất (đặc biệt là Calci và phosphate) và góp phần vào điều hòa phản ứng miễn dịch.
Vitamin D có liên quan mật thiết đến cân bằng Calci và phosphate, đóng vai trò quan trọng trong hình thành và tái tạo xương. Việc bổ sung không đầy đủ vitamin ở vật nuôi có thể gây ra những ảnh hưởng nặng nề:
- Lợn: còi xương, nhuyễn xương, loạn dưỡng xương xơ; đặc biệt ở lợn con tăng trưởng nhanh, cai sữa sớm, kết hợp với việc nuôi trong nhà có điều kiện ánh sáng hạn chế.
- Gia cầm: ảnh hưởng đến quá trình hấp thu Calci và khoáng hóa xương ở gia cầm nuôi lấy thịt; quá trình Calci hóa hình thành vỏ trứng ở gà mái đẻ. Hơn nữa việc tăng cường bổ sung vitamin D trong chế độ ăn là tăng nồng độ của vitamin này trong thịt và lòng đỏ trứng.

- Ở gia súc: còi xương, nhuyễn xương và hạ calci huyết gây sốt sữa. Vinet và cộng sự quan sát thấy, bò sữa không được tiếp xúc với tia cực tím và nhận được ít hơn 5000IU vitamin D3/ngày thì dễ bị sốt sữa, trong khi những con được tiêm 10000IU/ngày thì không.

Vitamin D kích thích sự biệt hóa đại thực bào, từ đó kích thích miễn dịch; cùng với đó là điều hòa miễn dịch tế bào lympho để ngăn những phản ứng miễn dịch quá mức.
Tuy nhiên, việc dư thừa vitamin D gây hại đến vật nuôi. Việc này có thể gây vôi hóa lan rộng ở các mô mềm do tăng calci máu và phosphate máu kéo dài. Các vật nuôi bị ảnh hưởng có thể biểu hiện các triệu chứng tiêu hóa nghiêm trọng, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, triệu chứng thần kinh (co giật) và cuối cùng là tử vong.
3. Vitamin E
Vitamin E tồn tại ở nhiều dạng, α-tocopherol là hợp chất có hoạt tính sinh học cao nhất và có nhiều trong mô vật nuôi. Khi được đưa vào cơ thể, chúng hấp thu rồi được đưa đến gan, sau đó phân phối đến các mô khác thông qua các loại lipoprotein và dự trữ chủ yếu ở mô mỡ của cơ thể.
Vai trò quan trọng nhất của vitamin E là chống oxy hóa. Khả năng chống oxy hóa này rất quan trọng để duy trì tính toàn vẹn của màng tế bào, đặc biệt là ở các mô tiếp xúc với oxy như phổi, gan, cơ và hồng cầu. Thiếu hụt vitamin E làm tăng hoạt động của các gốc tự do, phá hủy các màng sinh học, giải phóng các thành phần bên trong, kích hoạt phản ứng viêm của cơ thể.
Ngoài ra, vitamin E cũng ảnh hưởng đến phản ứng viêm và chức năng miễn dịch bằng cách điều chỉnh các enzyme liên quan đến tín hiệu tế bào và điều chỉnh các gen liên quan đến khả năng chống oxy hóa, viêm và điều chỉnh chu kỳ tế bào.
Vitamin E còn được coi là “vitamin chống vô sinh”, có thể tăng cường hiệu suất sinh sản. Pontes và cộng sự đã nghiên cứu tác động của vitamin E khi tiêm trong ba tuần cuối trước khi sinh trên bò sữa. Kết quả là những con bò được tiêm vitamin E đã giảm đáng kể tỷ lệ RFM (màng ối sót lại), thai chết lưu và tỷ lệ mang thai được cải thiện so với nhóm đối chứng.
4. Vitamin K
Vitamin K có thể tồn tại ở 3 dạng, hai dạng tự nhiên (K₁, K₂) và 1 dạng tổng hợp (K₃). Vitamin K có thể được tổng hợp nhờ hệ vi sinh vật đường tiêu hóa, đặc biệt là vật nuôi có vú. Vị trí hoạt động chuyển hóa của vitamin K là gan.
Vitamin K được biết đến là thành phần quan trọng của quá trình đông máu, vì nó tham gia vào quá trình tổng hợp yếu tố II (prothrombin) và các yếu tố VII, IX và X. Ngoài ra, vitamin K cũng đóng vai trò trong quá trình chuyển hóa calci.
Gia cầm dễ thiếu vitamin K hơn các loài vật nuôi có vú, có thể là do đường tiêu hóa ngắn và tốc độ di chuyển thức ăn nhanh. Các triệu chứng thiếu vitamin K xảy ra thường xuyên nhất ở gà mới nở hoặc gà con khoảng 2-3 tuần nếu chế độ ăn không đủ. Thiếu hụt nhẹ vitamin K gây xuất huyết các điểm nhỏ ở vú, chân, cánh, trong khoang bụng và trên bề mặt ruột; thiếu hụt nghiêm trọng có thể chảy máu đến chết nếu bị bầm tím nhẹ hoặc chấn thương khác.
Các loài vật nuôi có vú khác cũng có thể bị thiếu vitamin K. Scheridel và Johnson đã nhận thấy các triệu chứng đặc trưng của thiếu hụt vitamin K ở lợn sơ sinh là sự tăng đáng kể thời gian prothrombin, quá mẫn, thiếu máu, cuối cùng là biếng ăn và suy nhược.
III. Các sản phẩm bổ sung vitamin A, D, E, K của Fivevet
Các sản phẩm của Fivevet có chứa vitamin A, D, E, K đa dạng cả về dạng dùng (thuốc tiêm, dung dịch, bột, cốm uống,…) và thành phần, hàm lượng. Những vitamin này có thể ở dạng đơn lẻ hoặc kết hợp với các vitamin tan trong nước, acid amin, khoáng,… có tác dụng:

- Phòng và điều trị bệnh liên quan đến thiếu hụt vitamin A, D, E, K.

- Vỗ béo, tăng trọng nhanh, chống còi cọc, tăng vẻ đẹp mã cho vật nuôi.

- Tăng khả năng sinh sản, tiết sữa, đẻ trứng cho con cái; tăng năng suất tinh và chất lượng tinh cho con đực.

- Tăng cường sức đề kháng, chống stress, giúp vật nuôi mau hồi phục sau bệnh.

- Sản phẩm chứa vitamin K tăng cường quá trình đông máu, chống xuất huyết; hỗ trợ điều trị các bệnh cầu trùng cấp, viêm ruột xuất huyết,…

Để mua các sản phẩm bổ sung vitamin A, D, E, K của Fivevet như: Five-No stress super, Five-ADE plus, Five-Multivit, Five-Canxi.ADE, Five-Vitamin K, Five-ADE.Bcomplex oral, Five-Selevit Oral, Five-CalciDB.Oral, Five-ADE Inj, Five-ADE Inj Super, Five-Vitamin K Inj vui lòng liên hệ với các đại lý thú y và phòng khám/bệnh viện thú y gần nhất.
Xem thêm:
- Sử dụng thảo dược để phát triển chăn nuôi một cách an toàn và hiệu quả
- Phân biệt Probiotics, Prebiotics và Enzyme tiêu hóa
- Vai trò và tác dụng của chất sát trùng, khử trùng trong thú y