Côn trùng là một trong những tác nhân gây hại đáng kể trong lĩnh vực thú y, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của vật nuôi. Chúng không chỉ gây phiền toái mà còn là vật trung gian truyền nhiều loại mầm bệnh nguy hiểm như vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng.
Trong bối cảnh đó, thuốc diệt côn trùng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe vật nuôi. Việc sử dụng thuốc diệt côn trùng hiệu quả giúp kiểm soát và giảm thiểu sự phát triển của côn trùng, từ đó ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm trong chăn nuôi.
1. Khái niệm về côn trùng:
Côn trùng là một lớp sinh vật thuộc động vật không xương sống, chúng có bộ xương ngoài bằng kitin và có kích thước nhỏ. Các loài côn trùng có đời sống khá phức tạp và phân bố ở nhiều nơi khác nhau từ sa mạc, rừng núi, ao hồ, thậm chí trong chính trang trại, khu vực chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Côn trùng là lớp sinh vật đa dạng cả về loài và về sự phân bố của chúng nhưng hầu hết các loài côn trùng đều gây hại cho con người và động vật. Điển hình trong bài viết này
Fivevet sẽ đề cập rõ hơn về các loài côn trùng gây hại cho chăn nuôi như: ruồi, muỗi, mạt gà, ve, dĩn, ghẻ,…
2. Tác hại của côn trùng trong chăn nuôi:
Côn trùng là trung gian truyền nhiễm các bệnh nguy hiểm cho gia súc, gia cầm và các loài vật nuôi, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi, gây thiệt hại kinh tế, thậm chí lây bệnh tật sang cho con người.

Cơ chế lây truyền bệnh cho các loài động vật của ruồi thông qua việc hút máu. Ban đầu, ruồi hút máu một con vật bị nhiễm bệnh, sau đó, con ruồi có thể bay đi và đậu trên một con vật khác, do đó nó có thể truyền các mầm bệnh trong máu còn lại trong các bộ phận miệng của ruồi sẽ được truyền sang một con vật khác thông qua hút máu. Từ đây, các vi rút, vi khuẩn, động vật nguyên sinh và giun sán có trong máu sẽ gây bệnh cho vật nuôi.
Một số bệnh trên gia súc do ruồi là nguyên nhân trung gian lây truyền bệnh như: Bệnh dịch tả lợn Châu Phi do vi rút
Asfarviridae gây ra, bệnh da sần ở dê, cừu do vi rút
Capripoxvi rút gây ra, bệnh da loét và mụn nước ở bò do vi rút herpes bovid-2 (BHV-2) hay một số bệnh do vi khuẩn gây ra như bệnh nhiễm trùng huyết xuất huyết ở trâu (
Pasteurella multocida), bệnh ban đỏ ở động vật (
Erysipelothrix rhusiopathiae), gây bệnh tularemia (
Francisella tularensis),…

Không chỉ có ruồi, các loại côn trùng như ve cũng là tác nhân trung gian lây bệnh tật cho gia súc, gia cầm và cả con người. Chúng cũng truyền bệnh cho vật nuôi qua đường hút máu. Dưới đây là hình ảnh một số loại ve gây hại trong thú y:

Ve là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe con người và động vật trên toàn thế giới do chúng là các loài ký sinh hút máu vật chủ. Thêm vào đó, chúng còn là trung gian truyền nhiều loại mầm bệnh, chẳng hạn như: bệnh sốt hồi quy ở gia súc, gia cầm và vật nuôi do vi khuẩn gram âm của loài
Borrelia gây ra; bệnh tularemia do vi khuẩn
Francisella tularensis gây ra và ve còn truyền một số loại vi rút gây bệnh đe dọa tính mạng cho con người.
Bên cạnh ruồi và ve, muỗi cũng là loài côn trùng hút máu nguy hiểm cho cả con người và động vật. Chúng chính là tác nhân truyền một số vi rút, ký sinh trùng và giun sán vào động vật và con người. Ở động vật nuôi, muỗi truyền bệnh sốt Rift Valley, bệnh ngựa châu Phi do vi rút AHS (AHSV) gây ra, bệnh sốt phù du ở bò, giun tim ở chó do ký sinh trùng
Dirofilaria immitis gây ra.

Ngoài ra, mạt gà
Dermanyssus gallinae (còn gọi là ve đỏ) cũng là các loài côn trùng ký sinh hút máu của gia cầm và chim, đặc biệt là gà mái đẻ. Chúng là nguyên nhân chủ yếu gây ra tổn thương da, giảm sút hồng cầu, giảm đề kháng, giảm năng suất trên gà và các loại gia cầm khác. Vòng đời phát triển của mạt gà diễn ra vô cùng nhanh chóng, sự phát triển hoàn chỉnh từ trứng đến trưởng thành thường diễn ra trong hai tuần, thậm chí có thể diễn ra trong vòng chưa một tuần và đó cũng là lý do góp phần vào tình trạng gây hại của mạt gà đối với các loài gia cầm. Thêm vào đó, nhiệt độ và độ ẩm thích hợp cũng giúp việc sinh sôi của mạt gà thuận lợi hơn, đặc biệt là trong môi trường tại các trang trại đẻ trứng.
Ngoài ra, mạt gà còn có thể truyền một số loại vi khuẩn và vi rút gây bệnh như: vi khuẩn
Salmonella gallinarum, vi khuẩn
Pasteurella multocida gây
tụ huyết trùng, vi rút gây bệnh Newcastle, bệnh đậu gà,…
3. Một số giải pháp diệt côn trùng gây bệnh:
Các loài côn trùng tuy nhỏ bé nhưng lại mang đến những ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế của nông dân, đặc biệt là những người chăn nuôi. Nên việc tiêu diệt côn trùng, ngăn chặn chúng phát triển giúp bảo vệ sức khỏe đàn vật nuôi, tăng hiệu quả chăn nuôi và tránh những thiệt hại về kinh tế.
Dưới đây là một số sản phẩm của
Fivevet giúp người chăn nuôi có thể sử dụng để tiêu diệt các côn trùng như ruồi, gián, muỗi, ve, mạt gà,… gây hại và bảo vệ sức khỏe vật nuôi của mình như
Five-Kill Fly I,
Five-Kill Fly T,
Five-Permethrin,
Five-Cymethrin,
Five-Tox.