Mùa mưa luôn là thời điểm khó khăn đối với người nuôi tôm. Nước mưa có tính axit, làm thay đổi môi trường nước ao, dẫn đến sự biến động mạnh của độ kiềm và pH - hai yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất tôm. Nếu không được kiểm soát kịp thời, những biến động này có thể gây stress, sốc tôm khiến sức khỏe tôm bị ảnh hưởng nghiêm trọng, là cơ hội để vi khuẩn, vi rút tấn công cảm nhiễm bệnh. Bài viết này cung cấp một giải pháp toàn diện để xử lý ao tôm mùa mưa, tập trung vào việc ổn định pH và độ kiềm một cách bền vững, đồng thời sử dụng hiệu quả các sản phẩm hỗ trợ chuyên dụng từ FiveAqua (Fivevet for Aqua) nhằm bảo vệ môi trường sống cho tôm cũng như nâng cao hiệu quả vụ nuôi.
Làm thế nào để ổn định kiềm và pH trong ao nuôi tôm mùa mưa
I. Vai trò của độ kiềm và pH trong nuôi tôm
Độ pH và độ kiềm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng nước ao nuôi. Mưa lớn tác động tiêu cực đến cả hai chỉ số này.
pH dao động quá mức hoặc xuống thấp sẽ gây sốc cho tôm, làm giảm khả năng hô hấp, tiêu hóa và lột xác. Mức pH lý tưởng cho tôm dao động từ 7.5 đến 8.5, khi pH xuống thấp dưới 7.3 sẽ làm cho tôm bị kích lột và liên lục lột xác khi chưa đến chu kỳ lột, từ đó gây yếu tôm, mỏng vỏ. Ngoài ra, sự chênh lệch pH giữa sáng và chiều không vượt quá 0.3-0.5 đơn vị để tránh gây sốc sinh học cho tôm.
Độ kiềm như một hệ đệm giúp duy trì độ pH ổn định, đồng thời cung cấp các khoáng chất cần thiết cho quá trình lột xác và hình thành vỏ tôm. Mức kiềm phù hợp nằm trong khoảng từ 120 đến 180 mg/L CaCO₃.
Trong thời gian mưa lớn, nước mưa có tính axit làm giảm pH, đồng thời pha loãng các ion bicarbonate trong nước, khiến độ kiềm và khoáng chất trong ao giảm nhanh chóng. Ngoài ra, nước mưa gây biến động tảo, sụp tảo, cuốn theo đất phèn, chất hữu cơ và bùn từ bờ ao, làm ô nhiễm môi trường, phát sinh khí độc và gây đục nước.
Ảnh hưởng mưa tới pH
II. 3 giai đoạn quản lý ao tôm mùa mưa
2.1. Giai đoạn 1: Chuẩn bị trước mùa mưa
Chuẩn bị kỹ càng trước mùa mưa là bước nền tảng giúp hạn chế rủi ro. Người nuôi cần thực hiện các công việc sau:
Cần gia cố bờ ao và kiểm tra hệ thống thoát nước xung quanh để tránh sạt lở và tràn bờ khi mưa lớn. Đồng thời nên xây dựng mương thoát nước xung quanh ao để hạn chế nước mưa chảy trực tiếp vào ao.
Hệ thống ao lắng cũng cần được chuẩn bị đủ lượng nước để thay trong trường hợp cần thay nước và đảm bảo hoạt động hiệu quả. Hệ thống điện, quạt nước và máy sục khí phải được kiểm tra kỹ càng để đảm bảo vận hành liên tục trong điều kiện mưa kéo dài.
Người nuôi nên tiến hành rải vôi quanh bờ ao với liều lượng khoảng 10-20 kg/100 m² để tạo lớp đệm hóa học. Các loại vôi như CaCO₃ hoặc Dolomite sẽ tan dần vào nước, giúp duy trì pH và độ cứng ở mức ổn định.
Ngoài ra, điều cần thiết là cần chuẩn bị sẵn các vật tư thiết yếu như Sodium bicarbonate (NaHCO₃), Zeolite, chế phẩm vi sinh
Five-Bazym và sản phẩm bổ sung khoáng chất, ổn định kiềm
Five-Mineral Super để đảm bảo an toàn trong mùa mưa.
Trong giai đoạn này, người nuôi nên bổ sung vào thức ăn các sản phẩm tăng cường sức đề kháng cho tôm như
Five-Stress C và
B.Comlex KC TS. Điều này giúp tôm chống chịu tốt hơn trước các tác nhân gây stress do môi trường thay đổi.
Định kỳ xử lý đáy ao bằng men vi sinh như
Five-Bazym sẽ giúp phân hủy xác tảo, thức ăn dư thừa, phân tôm và các chất hữu cơ tích tụ, giảm nguy cơ phát sinh khí độc trong mùa mưa.
Biện pháp xử lý nước mưa
2.2. Giai đoạn 2: Can thiệp trong khi mưa
Trong lúc mưa đang diễn ra, việc can thiệp kịp thời là rất quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường ao nuôi.
Người nuôi cần bật toàn bộ hệ thống quạt nước và máy sục khí để duy trì oxy hòa tan, ngăn ngừa phân tầng nước, nhiệt độ và độ mặn, đồng thời giảm tích tụ khí độc.
Trong trường hợp mưa lớn, nên hòa tan vôi CaCO₃ kết hợp với Dolomite và tạt đều xuống ao để trung hòa tính axit của nước mưa, giúp ổn định pH và độ kiềm. Liều lượng có thể dùng từ 10-20 kg/1.000 m³ nước, tùy thuộc vào cường độ mưa và tình trạng ban đầu của ao.
Việc kiểm tra và theo dõi sự biến động pH và kiềm trong lúc mưa là rất cần thiết. Người nuôi nên kiểm tra ít nhất 1 lần mỗi giờ khi mưa lớn, hoặc 2 giờ/1 lần khi mưa nhỏ. Sử dụng thiết bị cảm biến tự động sẽ mang lại kết quả chính xác và tiện lợi hơn.
Bảng màu độ kiềm
2.3. Giai đoạn 3: Phục hồi sau khi mưa
Sau khi mưa tạnh, cần nhanh chóng đánh giá tình hình và thực hiện các biện pháp phục hồi môi trường ao nuôi.
Người nuôi nên kiểm tra các chỉ số như pH, kiềm, khoáng chất, NH₃, NO₂ và oxy hòa tan ngay sau khi mưa ngừng. Nếu mực nước ao tăng cao, cần xả bớt nước mặt để tránh phân tầng nước, nhưng phải đảm bảo không làm thay đổi độ mặn đột ngột.
Để nhanh chóng phục hồi độ kiềm có thể sử dụng Sodium bicarbonate với liều lượng khoảng 5-10kg kg/1.000 m³ nước, kết hợp với sản phẩm
Five-Mineral Super để bổ sung khoáng chất ổn định hệ đệm. Sau đó, sử dụng sản phẩm
B.Comlex KC TS để tăng cường sức đề kháng, bổ sung
Five-Superal để giúp tôm tăng trưởng nhanh, đồng đều, rút ngắn thời gian nuôi, đồng thời bổ sung khoáng chất đa vi lượng đã bị thất thoát.
Một số sản phẩm quản lý ao tôm mùa mưa
Nồng độ khí độc như NH₃, NO2 thường tăng cao sau mưa do tảo tàn và phân hủy hữu cơ. Trong thời gian này, nên sử dụng
Five-Yucca Bio Super để hấp thu khí độc, giảm ô nhiễm môi trường giúp tôm khỏe mạnh. Tiếp theo, sử dụng
Five-Biozym Super để phân hủy xác tảo và chất hữu cơ dư thừa trong nước.
Đối với các ao bị nhiễm phèn nặng, nên dùng
Five-Pusenvi để hạ phèn, khử kim loại nặng, giúp ổn định nguồn nước nuôi.
Trong quá trình phục hồi, người nuôi cần bổ sung khoáng chất vào thức ăn cho tôm bằng sản phẩm
Five-Superal để hỗ trợ quá trình lột xác, giúp tôm cứng vỏ, tránh cong thân.
Nếu nhận thấy dấu hiệu bệnh lý ngoại ký sinh như đốm đen, đen mang mòn râu, cụt đuôi, nấm,... có thể cân nhắc sử dụng
Five-Bronopol để hỗ trợ phòng ngừa và điều trị ngoại ký sinh trùng, vi nấm và sát trùng môi trường nước ao, đặc biệt hiệu quả trong điều kiện pH thấp sau mưa.
Hình ảnh thực tế ao tôm đang xử lý sau mưa
Quản lý ao tôm mùa mưa đòi hỏi sự chủ động, kiến thức kỹ thuật và can thiệp đúng lúc, đúng cách. Việc áp dụng quy trình 3 giai đoạn chuẩn bị trước mưa, can thiệp trong mưa và phục hồi sau mưa cùng với các sản phẩm hỗ trợ chuyên dụng sẽ giúp người nuôi kiểm soát hiệu quả môi trường ao nuôi. Nhờ đó, bà con có thể bảo vệ sức khỏe tôm, giảm thiểu rủi ro và duy trì năng suất ổn định dù trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tuy nhiên, hiệu quả của mọi giải pháp đều phụ thuộc vào cách người nuôi sử dụng: áp dụng đúng liều lượng, đúng thời điểm và luôn theo dõi sát tình trạng thực tế của tôm. Chỉ cần một chút chủ quan hoặc can thiệp muộn, thiệt hại có thể xảy ra ngoài mong muốn. Thực hiện chủ động từng bước là cách tốt nhất để biến mùa mưa vốn nhiều rủi ro trở thành giai đoạn vẫn mang lại năng suất và lợi nhuận ổn định.
Câu hỏi thường gặp
1. Tại sao pH ao tôm giảm mạnh sau mỗi trận mưa?
Độ pH của ao tôm giảm mạnh sau mưa vì ba lý do chính: nước mưa có tính axit tự nhiên, làm loãng hệ đệm (giảm độ kiềm) và rửa trôi phèn từ bờ ao. Các yếu tố này kết hợp lại làm cho pH giảm đột ngột, gây sốc cho tôm.
2. Bao lâu nên đo pH và kiềm ao tôm trong mùa mưa?
Trong mùa mưa, người nuôi nên kiểm tra pH và kiềm mỗi 1-2 giờ nếu mưa kéo dài và ít nhất 2 lần/ngày (sáng - chiều) trong điều kiện bình thường. Nên sử dụng thiết bị cảm biến tự động để theo dõi chính xác và kịp thời.
3. Liều dolomite bao nhiêu để tăng 10 mg/L kiềm?
Để tăng độ kiềm lên 10 mg/L CaCO₃, người nuôi có thể dùng khoảng 25-30 kg Dolomite cho mỗi 1.000 m³ nước, tùy vào chất lượng Dolomite và điều kiện thực tế của ao nuôi.
4. Dùng NaHCO₃ có an toàn cho tôm con không?
Sodium bicarbonate (NaHCO₃) hoàn toàn an toàn cho tôm con nếu sử dụng đúng liều lượng theo hướng dẫn. Sản phẩm này giúp tăng độ kiềm nhanh mà không làm thay đổi pH đột ngột, do đó hạn chế tối đa nguy cơ gây sốc cho tôm.
5. Chế phẩm sinh học nào tốt để ổn định pH mùa mưa?
Các chế phẩm vi sinh như Five-Bazym và Five-Biozym Super là những lựa chọn hiệu quả để ổn định pH mùa mưa. Chúng giúp phân hủy chất hữu cơ, kiểm soát tảo và ngăn ngừa sự hình thành khí độc - những nguyên nhân gián tiếp gây biến động pH trong ao nuôi.
Xem thêm:
-
6 cách tăng pH ao nuôi tôm
-
Nuôi tôm trong mùa mưa
-
Cải tạo và chuẩn bị ao nuôi tôm
024 3376 6868 
info@fivevet.vn 
Đăng nhập 
VN
ENG
