Bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do
Pestivirus gây ra, khiến bò tiêu chảy, viêm phổi, suy kiệt nhanh và dễ tử vong nếu không can thiệp sớm. Cùng
Fivevet tìm hiểu
giải pháp phòng và điều trị hiệu quả nhất để bảo vệ đàn bò khỏe mạnh, hạn chế thiệt hại kinh tế.
Bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò
Bệnh thường xuất hiện theo từng nhóm gia súc và có thể biểu hiện ở thể ẩn tính hoặc thể cấp tính. Đây là bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi của bò, đặc trưng bởi các tổn thương trên niêm mạc đường tiêu hóa, với triệu chứng điển hình là tiêu chảy và viêm phổi.
1. Căn bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò
Năm 1946, một bác sĩ thú y tại Đại học Cornell (Hoa Kỳ) đã chứng minh rằng bệnh viêm ruột tiêu chảy truyền nhiễm ở bò là do một loại vi rút gây ra. Từ đó, bệnh được gọi là viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò (BVD), với tác nhân gây bệnh là BVDV (Bovine Viral Diarrhea Virus).
Bệnh xuất hiện phổ biến trên toàn thế giới, đặc biệt tại các quốc gia ở châu Âu, châu Mỹ, và châu Á, là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng trong chăn nuôi bò, đặc biệt do ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản của đàn gia súc.
Tại Việt Nam, các chuyên gia thú y đã phát hiện một số bò sữa nhập nội có biểu hiện lâm sàng của bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút, tuy nhiên đến nay, bệnh vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ, cần có thêm khảo sát dịch tễ và đánh giá chính xác mức độ ảnh hưởng tại các trang trại chăn nuôi trong nước.
a. Phân loại
BVDV thuộc giống Pestivirus, họ Flaviviridae, có mối quan hệ gần gũi với vi rút gây bệnh dịch tả lợn (CSFV) và bệnh Border ở cừu (BDV).
Hiện nay, BVDV được phân thành hai kiểu sinh học (biotype): biotype 1 và biotype 2. Trong đó, biotype 1 phân bố rộng rãi trên toàn thế giới, còn biotype 2 phổ biến chủ yếu ở khu vực Bắc Mỹ. Biotype 2 có khả năng gây bệnh cấp tính nghiêm trọng, trong khi thể ẩn tính có thể do cả hai biotype gây ra.
b. Sức đề kháng
• Mẫn cảm với dung môi hữu cơ: ether, chloroform.
• Bị bất hoạt bởi nhiệt độ:
- Ở 37°C: vi rút bị tiêu diệt sau 96 giờ.
- Ở 56°C: vi rút bị tiêu diệt sau 30 phút.
• Giới hạn pH tồn tại: từ 5,7 đến 9,3 (pH tối ưu là 7,4).
• Khả năng tồn tại trong mẫu bảo quản:
- Trong máu có citrate natri ở 4°C: vi rút tồn tại 6 tháng.
- Trong tổ chức bệnh ở -20°C: vi rút sống được 1 năm.
• Bị tiêu diệt bởi:
- Ánh sáng mặt trời.
- Các chất sát trùng thông thường như: iod, axit phenic, focmol, cresyl,…
2. Dịch tễ học
a. Loài vật mắc
• Đối tượng mắc bệnh:
- Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi của bò.
- Bê từ 3 đến 18 tháng tuổi đặc biệt mẫn cảm hơn với vi rút BVDV.
• Thời điểm xuất hiện:
- Bệnh xảy ra quanh năm, nhưng thường gặp nhiều vào mùa đông và mùa xuân - khi điều kiện thời tiết lạnh, ẩm tạo thuận lợi cho vi rút phát triển.
b. Phương thức truyền lây
Vi rút thường thải ra ngoài qua dịch mũi, hầu, họng, nước tiểu, lây cho động vật mẫn cảm qua đường hô hấp. Trong phân có rất ít vi rút. Ngoài ra, vi rút có thể truyền qua nhau thai, gây sảy thai, chết thai.
- Vi rút được thải ra ngoài chủ yếu qua: dịch mũi, dịch hầu họng, nước tiểu.
- Đường lây chính:
• Qua đường hô hấp khi động vật hít phải các giọt dịch có chứa vi rút.
• Đây là con đường lây lan chủ yếu trong đàn bò.
- Trong phân: có chứa rất ít vi rút, nên khả năng lây truyền qua phân thấp.
- Lây truyền dọc (qua nhau thai):
• Vi rút có thể xâm nhập qua nhau thai dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như: sảy thai, chết thai, thai lưu hoặc bê con sinh ra mang vi rút thể ẩn (nhiễm vi rút bẩm sinh).
3. Triệu chứng bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò
- Thời gian ủ bệnh từ 2-14 ngày.
- Triệu chứng ban đầu:
• Sốt cao 41-41,5°C, theo hai pha: sốt - hạ - sốt lại.
• Giảm bạch cầu.
• Chảy nước dãi, nước mắt, nước mũi.
- Triệu chứng tiêu hóa và hô hấp
• Tiêu chảy sau khi hạ sốt, kéo dài nhiều ngày đến vài tuần.
• Phân có thể lẫn máu, sợi tơ huyết và niêm mạc ruột.
• Đái ít hoặc không đái.
• Ho khan, dịch mũi có thể lẫn mủ.
- Tổn thương niêm mạc
• Loét miệng, lợi, có mụn nhỏ ở kẽ móng chân.
• Mụn ở miệng xuất hiện sớm, trùng với giai đoạn thải vi rút.
- Biến chứng và hậu quả
• Bò gầy nhanh, mất nước, giảm sữa, ngừng nhai lại.
• Có thể chết sau 5-10 ngày nếu diễn biến nặng.
• Bò đang chửa dễ bị sảy thai từ 10 ngày đến vài tháng sau khi khỏi bệnh cấp.
- Thể mạn tính
• Chậm lớn, sút cân nhanh, tiêu chảy nhẹ hoặc không tiêu chảy.
• Bệnh kéo dài 2-6 tháng, tỷ lệ chết khoảng 10%.
- Ghi nhận thực tế
• Bệnh thường xảy ra ở nơi vệ sinh và nuôi dưỡng kém.
• Thường kèm hội chứng hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.
• Bê con nhiễm trùng bẩm sinh có thể run rẩy, mất thăng bằng, mù.
4. Bệnh tích bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò
- Bệnh tích đại thể
• Niêm mạc đường tiêu hóa viêm, hoại tử, xuất huyết, có mụn loét. Gan hoại tử.
• Thận và tuyến thượng thận bị tổn thương, hoại tử.
- Bệnh tích vi thể
• Niêm mạc ruột bị phá hủy, phù thũng, xuất huyết tế bào biểu mô
• Mảng Payer: tế bào lympho bị dung giải, thay bằng tế bào viêm.
5. Chẩn đoán
a. Chẩn đoán lâm sàng
- Chẩn đoán bệnh: Dựa vào triệu chứng: sốt cao, tiêu chảy, loét miệng, thường gặp ở bê 6-18 tháng tuổi.
- Chẩn đoán phân biệt:
• Bệnh LMLM: tỷ lệ mắc 100%, có mụn nước ở miệng và chân.
• Bệnh loét ra quăn tai: hạch lympho sưng rất to.
• Bệnh dịch tả trâu bò: tỷ lệ mắc cao, có mụn nước và loét ở niêm mạc tiêu hóa, phù thũng niêm mạc, hạch lympho to.
b. Chẩn đoán cận lâm sàng
Nghi ngờ bò nhiễm bệnh?
Hãy nhanh chóng gửi mẫu máu, nước tiểu, dịch mũi hoặc dịch mắt đến
FiveLab - Trung tâm chẩn đoán xét nghiệm và kiểm nghiệm thú y thuộc Công ty Cổ phần Thuốc thú y Trung Ương 5 (
FIVEVET) để được kiểm tra nhanh chóng, chính xác.
Liên hệ ngay: 0822 120 555 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời!
6. Phòng bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò
a. Vệ sinh phòng bệnh
• Giữ chuồng trại, bãi chăn luôn khô ráo, sạch sẽ; định kỳ phun sát trùng.
• Đảm bảo thức ăn và nước uống sạch, không bị ô nhiễm.
• Không nhập bò từ vùng có dịch hoặc cơ sở chăn nuôi có bệnh.
• Kiểm tra tinh dịch sử dụng trong thụ tinh nhân tạo để đảm bảo không nhiễm BVDV.
b. Vắc xin phòng bệnh
Trong trại có bệnh lưu hành, tiêm vắc xin cho bê ngay khi đẻ ra, sau đó nhắc lại lần 2 sau 6 tháng, bò tơ, bò cái mỗi năm nhắc lại 1 lần.
Ở đàn có hiện tượng sảy thai nên tiêm vắc xin cho toàn bộ bò cái trừ bò đang mang thai, sau 4-6 tuần tiên lại một lần nữa thì 2-3 tháng sau sẽ ngừng hoặc giảm sảy thai.
- Trại có bệnh lưu hành:
• Tiêm vắc xin cho bê ngay sau khi sinh, nhắc lại sau 6 tháng.
• Bò tơ, bò cái: nhắc lại mỗi năm 1 lần.
- Ở đàn có hiện tượng sảy thai:
• Tiêm vắc xin cho toàn bộ bò cái, trừ bò đang mang thai.
• Nhắc lại sau 4-6 tuần. Sau 2-3 tháng, hiện tượng sảy thai sẽ giảm hoặc ngừng hẳn.
7. Điều trị bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò
Hiện chưa có thuốc đặc hiệu điều trị bệnh. Khi bò mắc bệnh, cần cách ly triệt để, tăng cường sức đề kháng bằng cách nuôi dưỡng hợp lý và sử dụng thuốc trợ sức. Ngoài ra, có thể dùng một số thuốc để điều trị triệu chứng. Phác đồ điều trị hỗ trợ tập trung vào xử lý viêm ruột cấp và xuất huyết.
- Theo dõi bò bệnh
• Kiểm tra thân nhiệt và các dấu hiệu khác (đặc điểm phân, lượng ăn, hành vi) 2 lần/ngày (sáng - chiều).
• Nếu thân nhiệt ≥ 39,5°C (đo ở trực tràng) hoặc xuất hiện triệu chứng như giảm ăn, tiêu chảy, chảy nước dãi thì:
Phác đồ điều trị
- Nếu bò có tiêu chảy: Truyền dịch điện giải và đường
• Pha 3 chai Lactate Ringer’s (1.500 ml) với 3 chai Glucose 5% (1.500 ml), truyền tĩnh mạch 1 lần/ngày đến khi hết tiêu chảy.
• Tiêu chảy nặng có thể tăng lên mỗi loại 4 chai.
- Chú ý khẩu phần ăn
• Tăng thức ăn thô (như rơm khô).
• Giảm thức ăn tinh xuống dưới 20% tổng vật chất khô khẩu phần.
Thuốc hỗ trợ điều trị
Câu hỏi thường gặp:
1. Tác nhân gây bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò là gì?
Bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò (Bovine Viral Diarrhea – BVD) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút BVDV thuộc giống Pestivirus, họ Flaviviridae gây ra. Bệnh ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi của bò, đặc trưng bởi triệu chứng tiêu chảy, viêm phổi, loét miệng và có thể dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời.
2. Bò ở lứa tuổi nào dễ mắc bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút nhất và bệnh lây lan như thế nào trong đàn?
Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng bê từ 3-18 tháng tuổi mẫn cảm hơn cả. Vi rút lây lan chủ yếu qua đường hô hấp khi bò hít phải dịch mũi, dịch họng từ con nhiễm bệnh. Ngoài ra, vi rút còn có thể truyền qua nhau thai, khiến bê sinh ra bị nhiễm vi rút bẩm sinh.
3. Làm thế nào để chẩn đoán chính xác bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút ở bò?
Chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng (sốt cao, tiêu chảy, loét miệng) và tuổi mắc bệnh. Ngoài ra, cần xét nghiệm mẫu máu, dịch mũi, nước tiểu tại các phòng thí nghiệm thú y uy tín như FiveLab để khẳng định chính xác sự hiện diện của BVDV.
4. Khi bò mắc bệnh viêm ruột tiêu chảy do vi rút, cần điều trị và chăm sóc như thế nào?
Cách ly bò bệnh, hạ sốt (Five-Anagin C, Five-Flunixin,...), truyền dịch điện giải nếu tiêu chảy, tiêm kháng sinh để ngừa phụ nhiễm (Five-Gentatylo inj, Five-Amoclav@LA,…), bổ sung thuốc bổ (Five-Vitamin C, Five-Bcomplex,...), điều chỉnh khẩu phần ăn: tăng thức ăn thô, giảm thức ăn tinh. Điều trị hỗ trợ liên tục cho đến khi bò hồi phục hoàn toàn.
5. Khi phát hiện bò mắc BVD, cần xử lý đàn như thế nào để tránh lây lan?
Cần cách ly ngay bò bệnh, sát trùng chuồng trại, kiểm tra các cá thể tiếp xúc, ngưng đưa bò mới vào trại, đồng thời thực hiện tiêm phòng toàn đàn nếu chưa tiêm hoặc tiêm chưa đầy đủ. Đây là cách hiệu quả để khống chế dịch.
Xem thêm:
024 3376 6868 
info@fivevet.vn 
Đăng nhập 
VN
ENG
