Bệnh thối móng truyền nhiễm là bệnh do vi khuẩn gây ảnh hưởng đến phần biểu bì (da và các kẽ móng chân) của bò, dê và cừu. Mặc dù tỷ lệ tử vong thấp nhưng bệnh làm cho con vật bị đau chân, thậm chí què chân, ăn kém, suy yếu dần, giảm sản lượng sữa, cuối cùng phải loại thải, gây nhiều thiệt hại về kinh tế.
Ở bài viết này,
Fivevet sẽ giới thiệu về nguyên nhân, dịch tễ học, triệu chứng, bệnh tích của bệnh thối móng truyền nhiễm và đưa ra phương pháp vệ sinh phòng bệnh cũng như phác đồ điều trị hiệu quả nhất nhé.
1. Nguyên nhân gây bệnh thối móng truyền nhiễm
Nguyên nhân gây bệnh chính là 2 loại vi khuẩn yếm khí không có nha bào, bắt màu Gram âm.
Fusobacterium necrophorum (F. necrophorum): có thể gây bệnh viêm thối móng dai dẳng cho bò, dê, cừu,… Trên đồng cỏ, chúng tồn tại từ vài tháng đến vài năm vì sức đề kháng cao với điều kiện tự nhiên. Vi khuẩn hình sợi dài 100µm, đường kính 1 µm.
Dichelobacter (Bacteroides) melaninogenicus (B. melaninogenicus): thường kế phát sau khi con vật đã nhiễm F. necrophorum, làm bệnh trở nên trầm trọng hơn. Vi khuẩn chỉ sống được khoảng 3-5 ngày ngoài môi trường tự nhiên.
Một số vi khuẩn khác như: Prevotella (Bacteroides) nodosus, Arcanobacterium (Actynomyces) pyogenes, Treponema spp là những vi khuẩn gây bệnh kế phát.
Vi khuẩn chỉ bị tiêu diệt bởi các loại sát trùng mạnh: Formol 2%, axit phenic 5%, dung dịch xút 5%,…
2. Dịch tễ học bệnh thối móng truyền nhiễm
a. Loài vật mắc
Trong tự nhiên bò, dê, cừu đều dễ mắc bệnh. Bệnh lây lan rộng trong đàn gia súc nuôi tập trung, chăn thả trên đồng cỏ nên người ta gọi là bệnh “thối móng truyền nhiễm đồng cỏ”.
b. Phương thức truyền lây
Mầm bệnh từ con vật bệnh thải ra môi trường có thể tồn tại rất lâu. Đặc biệt là vi khuẩn F.necrophorum, gây ô nhiễm môi trường. Đó là điều kiện cho bệnh lưu hành trong đàn gia súc trên đồng cỏ, rất khó để thanh toán dịch.
Bệnh có thể truyền lây trực tiếp hoặc gián tiếp. Mầm bệnh tồn tại ở những vùng đất ẩm ướt, thường xâm nhập vào cơ thể qua các tổn thương ở da, kẽ móng chân. Bệnh xảy ra vào mùa mưa, nóng ẩm từ cuối mùa xuân đến mùa thu. Vật nuôi ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh.
c. Cơ chế sinh bệnh
Điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập vào chân con vật là da chân bị thương do ngoại vật hoặc ngã. Cơ chế sinh bệnh của vi khuẩn có liên quan đến khả năng bám dính vào tế bào vật chủ, đồng thời có hoạt động dung giải Protein.
3. Triệu chứng của bệnh thối móng truyền nhiễm
Thời gian ủ bệnh 3-7 ngày.
Vi khuẩn xâm nhập vào vết thương, gây viêm tại chỗ. Sau đó tiến sâu vào tổ chức cơ, dây chằng, khớp chân làm cho ổ viêm lan rộng ở bên trong. Nhưng bên ngoài chỉ thấy các vết nhỏ, chảy dịch màu vàng đen, đặc biệt có mùi hôi thối. Các ổ viêm sẽ làm tổn thương tổ chức cơ xương của con vật bệnh, dẫn đến què chân, có thể què 1, 2, 3 hoặc 4 chân.
Con vật bị bệnh đi lại khó khăn, thường đi khập khiễng, phải quỳ hoặc nằm một chỗ khi ăn và uống nước, có trường hợp bị liệt. Trường hợp bệnh nặng, móng chân có thể bong ra làm con vật bệnh không đi lại được. Nếu không điều trị kịp thời, khớp của gia súc sẽ bị ảnh hưởng, gây viêm, hoại tử. Một số con vật bệnh có biến chứng nhiễm trùng huyết, thể hiện sốt cao li bì, ổ viêm phù thũng rất to, hoại tử, chảy nhiều dịch thối,… có thể dẫn đến tử vong.
4. Bệnh tích của bệnh thối móng truyền nhiễm
Mổ các ổ viêm thấy: các tổ chức cơ, dây chằng quanh khớp chân bị hoại tử lan rất rộng và sâu, móng chân có thể bong ra, dịch chảy liên tục có mùi hôi thối.
5. Chẩn đoán bệnh thối móng truyền nhiễm
- Chẩn đoán lâm sàng: dựa vào triệu chứng con vật bị bệnh viêm móng, chảy dịch hôi thối, bệnh có tính lây lan trong đàn.
- Chẩn đoán cận lâm sàng: bệnh phẩm là dịch lấy tại ổ dịch viêm, tiến hành làm tiêu bản, nuôi cấy, phân lập, định loại vi khuẩn.
6. Phòng bệnh thực hiện đồng bộ các biện pháp sau
- Phát hiện sớm con vật bị bệnh, cách ly, điều trị triệt để như quy trình điều trị, con vật khỏi bệnh mới được nhập đàn. Nếu bò bị bệnh quá nặng, không có khả năng điều trị khỏi, điều trị quá lâu, tốn kém thì phải loại thải.
- Chuồng trại và bãi chăn thả cần dọn vệ sinh sạch hàng ngày, tránh các vật sắc nhọn làm tổn thương gia súc. Định kỳ phun sát trùng để diệt mầm bệnh. Có thể dùng một trong các loại sau:
Five-Iodine,
Five-BGF,
Five-B.K.G,
Five-Perkon 3S,…
- Kiểm soát nghiêm ngặt khi nhận bò mới vào trại để loại trừ bò bị bệnh. Có thể tiêm phòng vắc xin cho bò trước mùa mưa là mùa bệnh thường lây lan. Tuy nhiên việc tiêm vacxin phòng bệnh thối móng truyền nhiễm hiệu quả chưa cao.
7. Trị bệnh bao gồm các biện pháp sau
- Ngâm chân con vật vào thuốc sát trùng mạnh như sulfate kẽm (ZnSO4) 10-20%, sulfate đồng (CuSO4) 5%, formol 5-10%. Thời gian ngâm 10-15 phút. Có thể pha thêm dung dịch novocain để giảm đau (20ml dung dịch novocain/1 lít dung dịch).
- Sau khi ngâm chân, cần cắt bỏ hết các tổ chức viêm hoại tử ở chân, bộc lộ vết thương với không khí sẽ giúp vết thương chóng lành. Sát trùng dụng cụ, tay người tiểu phẫu, sát trùng vết thương bằng sulfat kẽm 10% hoặc dung dịch iod 2% (dùng
Five-Iodine pha).
- Bơm dung dịch kháng sinh hỗn hợp streptomycin (1g), penicillin (1.000.000 UI) pha trong 100ml nước cất sau khi cắt đi tổ chức hoại tử ở chân móng, rắc bột sufamid ngoài vết thương hoặc dùng
Five-Iodine,
Five-Oxylin Spray xịt vào vết thương. Sau đó bọc nilong bên ngoài vết thương tránh nhiễm bẩn, nilong chọc thủng nhiêu chỗ cho thoáng khí.
024 3376 6868 
info@fivevet.vn 
Đăng nhập 
VN
ENG
