TỤ HUYẾT TRÙNG LÀ BỆNH GÌ? NHẬN BIẾT SỚM VÀ XỬ LÝ HIỆU QUẢ TỤ HUYẾT TRÙNG Ở GIA CẦM

Tụ huyết trùng là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra, thường gặp trên nhiều loài gia cầm nuôi và hoang dã. Bệnh thường xảy ra ở thể bại huyết với tỷ lệ mắc và tỷ lệ chết cao, tuy nhiên cũng có thể có trường hợp ở thể mạn tính hoặc thể nhẹ. Bệnh thường xảy ra lẻ tẻ hoặc bùng phát theo ổ dịch mang tính địa phương tại hầu hết các nước, có thể gây ra tỷ lệ chết cao, nhưng đôi khi những thiệt hại là không đáng kể. Bệnh phổ biến vào mùa hè, mùa thu và mùa đông, thời điểm thời tiết thay đổi thất thường khiến sức đề kháng của vật nuôi suy giảm. Một số tên gọi khác của bệnh trong tài liệu quốc tế bao gồm: avian cholera, avian pasteurellosis hoặc avian hemorrhagic septicemia. Hãy cùng Fivevet tìm hiểu kỹ hơn về bệnh tụ huyết trùng và các giải pháp phòng, điều trị hiệu quả để bảo vệ đàn vật nuôi một cách chủ động.  
1. Tác nhân gây bệnh tụ huyết trùng

a. Đặc điểm vi khuẩn

Tác nhân gây bệnh tụ huyết trùng ở gia cầm là vi khuẩn Pasteurella multocida. Đây là loại cầu trực khuẩn Gram âm, không di động, không sinh bào tử nhưng có khả năng sinh giáp mô. Dựa trên cấu trúc giáp mô, P. multocida được phân chia thành 5 serotype chính (A, B, D, E, F) và nhiều nhóm kháng nguyên thân khác nhau.
Đặc tính gây bệnh chủ yếu dựa vào khả năng sinh giáp mô của vi khuẩn. Ngoài ra vi khuẩn còn có khả năng sản sinh nội độc tố và các độc tố protein không chịu nhiệt. Theo kết quả nghiên cứu tính tương đồng ADN, vi khuẩn P. multocida được chia thành 3 phân loài là multocida, septica và gallicida.

b. Sức đề kháng

Vi khuẩn bị phá hủy dễ dàng bởi các chất sát trùng thông thường, ánh sáng và nhiệt độ cao. Vi khuẩn bị diệt ở 56°C trong 15 phút hoặc 60°C trong 10 phút. Ngoài môi trường tự nhiên, vi khuẩn có thể sống tới 2 tuần.
Các dung dịch như formaldehyde, phenol, natri hydroxide, betapropiolactone hoặc glutaraldehyde nồng độ 1% có thể diệt khuẩn trong vòng 24 giờ. Vi khuẩn nếu được bảo quản trong điều kiện hút chân không hoặc ống nghiệm bịt kín ở nhiệt độ ≤4°C vẫn có thể duy trì khả năng gây bệnh. Pasteurella multocida mẫn cảm tốt với Penicillin.

2. Dịch tễ học tụ huyết trùng

a. Loài vật cảm nhiễm

Hầu hết các loài gia cầm đều có thể mẫn cảm với bệnh, bao gồm: gà, gà tây, vịt, ngỗng, chim cảnh nuôi nhốt, chim hoang dã,… trong đó, gà tây là loài mẫn cảm nhất. Bệnh chủ yếu xảy ra ở gà trưởng thành, nhất là gà đẻ, gà con và gà dưới 16 tuần tuổi ít mẫn cảm hơn.
Các loài động vật cảm thụ trong phòng thí nghiệm như thỏ, chuột bạch, bồ câu, chim sẻ cũng dễ bị cảm nhiễm.

b. Phương thức truyền lây

Gia cầm mắc bệnh thể mãn tính là nguồn lây bệnh chính. Các loài chim hoang dã hoặc chim bay tự do có thể mang vi khuẩn và truyền nhiễm cho đàn gia cầm khỏe mạnh. Vi khuẩn tồn tại ở đường hô hấp trên của gia cầm khỏe mạnh, đây là nguồn tàng trữ mầm bệnh tiềm ẩn trong đàn mà người chăn nuôi thường không dễ phát hiện. Hiếm khi truyền qua trứng.

c. Cơ chế bài thải và lây lan

Vi khuẩn được bài thải qua dịch mũi, nước bọt, dịch kết mạc mắt và phân. Các dịch bài tiết này sẽ làm ô nhiễm nguồn nước, thức ăn và không khí trong khu vực nuôi. Gia cầm khỏe mạnh nhiễm bệnh qua đường hô hấp hoặc tiêu hóa khi tiếp xúc với môi trường bị nhiễm khuẩn. Đặc biệt, môi trường nuôi ẩm ướt, mật độ cao, thông thoáng kém sẽ làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh.