Bệnh ORT là một bệnh hô hấp cấp tính do vi khuẩn Ornithobacterium rhinotracheale gây ra. Vi khuẩn tác động trực tiếp lên đường hô hấp và phổi với các biểu hiện điển hình như gà khó thở, khẹc, ngáp, ho, chảy nước mắt mũi, phổi viêm có mủ và bã đậu hình ống.
Bệnh thường xảy ra vào mùa xuân, mùa hè và thời điểm giao mùa, khi độ ẩm không khí tăng cao. Gà thịt thường mắc lúc 3 - 6 tuần, các loại gà khác thường từ 6 tuần tuổi trở lên. Tỷ lệ nhiễm bệnh cao từ 50 - 100% nhưng tỷ lệ chết và loại thải thấp 5 - 20%.
2. Nguyên nhân gây bệnh ORT.
Thông qua thức ăn, nước, phôi trứng, vi khuẩn ORT tiếp xúc trực tiếp với gà bệnh, thông qua gió, dụng cụ, xe vận chuyển, con người…truyền mầm bệnh sang cho gà khỏe mạnh.
Vi khuẩn vào cơ thể gà khỏe mạnh thông qua đường hô hấp, sinh trưởng và phát triển tại niêm mạc đường hô hấp và gây các triệu chứng, bệnh tích như: Niêm mạc đường hô hấp khô, ít nhầy; đường hô hấp viêm có bã đậu; túi khí viêm, gà khó thở, ngạt thở, vẩy mỏ, ngáp, khẹc, chảy nước mắt mũi, sưng mặt, rướn cổ hít thở, ủ rũ, giảm ăn.
Sau đó vi khuẩn di chuyển đến cơ quan đích là phổi và gây bệnh trên phổi → phổi viêm có mủ, bã đậu. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến kế phát thêm nhiều bệnh nguy hiểm khác và gây chết gà do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Toàn bộ quá trình từ khi xâm nhập đến khi làm tổn thương phổi như trên của vi khuẩn mất khoảng 1-3 ngày.
3. Triệu chứng bệnh ORT trên gà.
- Gà khó thở, rướn cổ thở, ngáp gió, ho, lắc đầu, vẩy mỏ, khẹc, ...
- Gà sốt rất cao, ủ rũ, giảm ăn.
- Chảy nước mắt mũi, sưng mặt.
- Có thể tiêu chảy.
- Chết trong trạng thái “ngã ngửa”, xác chết béo.
- Gà đẻ: sụt đẻ, đẻ non, vỏ trứng mỏng.
- Bệnh phát sinh từ từ theo từng ô chuồng chứ không xảy ra ồ ạt.
- Thể bệnh mãn tính: gà còi cọc, chậm lớn, tiêu tốn thức ăn tăng cao, giá thành sản xuất tăng.
- Thể bệnh cấp tính hơn: gây chết lên tới 30%.
Gà ngáp, khó thở
Bệnh ORT trên gà - Mũi có dịch viêm
4. Bệnh tích:
- Bên trong khí quản, 2 phế quản chính và phổi có bã đậu, mủ, dịch mủ.
- Túi khí viêm có bọt khí, có thể có mủ màu vàng; Có màng ở túi khí, màng gan, màng tim.
- Phổi bị viêm hóa mủ tập trung hoặc rải rác trên bề mặt.
- Khí quản (cuống họng) gần như không xuất huyết hoặc có xuất huyết ít. Niêm mạc khô, ít nhầy.
- Vì sốt cao → xuất huyết mỡ vành tim, xoang bao tim tích nước (không điển hình).
Bệnh ORT trên gà - Viêm màng phổi có mủ
Bệnh ORT trên gà - Viêm màng túi khí
Bệnh ORT - Cục mủ viêm trong phổi
Bệnh ORT - Bã đậu hình ống
5. Chẩn đoán
Chẩn đoán lâm sàng thông qua dịch tễ, triệu chứng, bệnh tích điển hình của bệnh. Tuy nhiên, bệnh có thể nhầm lẫn với một số bệnh khác như Viêm thanh khí quản truyền nhiễm (LT), Viêm phế quản truyền nhiễm (IB),... Vì vậy, để khẳng định chính xác nguyên nhân gây bệnh, người chăn nuôi nên lấy mẫu của vật nghi mắc bệnh (phổi, dịch khí quản gà nghi mắc bệnh) gửi về đơn vị Chẩn đoán-xét nghiệm và chăm sóc sau bán hàng của công ty Fivevet để xét nghiệm, phát hiện sự có mặt của vi khuẩn gây bệnh ORT bằng phương pháp PCR cho kết quả nhanh, chính xác.
6. Điều trị
Hiện nay vẫn chưa có vaccine phòng bệnh ORT. Bởi vậy, nguyên tắc trong điều trị ORT là ưu tiên bệnh nào chết nhiều thì điều trị trước.
Phương pháp xử lý bệnh ORT trên gà: Liệu trình điều trị kéo dài 5-7 ngày.
Bước 1: Vệ sinh chuồng trại, phun sát trùng bằng Five-Iodin hoặc Five-BKG trong và ngoài trang trại 2 lần/ngày.
Bước 2: Sử dụng kháng sinh
Tại Việt Nam, vi khuẩn ORT đã kháng với nhiều loại kháng sinh, vì vậy để xác định độ mẫn cảm của kháng sinh với vi khuẩn ORT và chọn đúng thuốc điều trị, bà con chăn nuôi hãy gửi yêu cầu về Fivevet. Kết quả kháng sinh đồ sẽ được trả nhanh chóng, chính xác phục vụ việc chọn thuốc điều trị hiệu quả cao.
Bà con có thể tham khảo chọn 1 trong số các kháng sinh dưới để điều trị:
Dùng Five-Lincopectin liều 1ml/5-7kgP hoặc với Hado-Tylin liều 1ml/2,5-3,5 kgP/lần.
Bước 3: Hạ sốt, hỗ trợ chức năng đường hô hấp, giải độc gan trong suốt thời gian điều trị
- Dùng Five-Cảm cúm hoặc Hado-Paradol liều 10g/6-8 lít nước cho uống.
- Dùng Five-Long đờm hoặc Hado-Bromhexine liều 10g/150-200kg thể trọng để hỗ trợ chức năng đường hô hấp.
- Dùng Five-Bogama hoặc Hado-Bổ gan mật: 1ml/1 lít nước.
Bước 4: Cân bằng hệ vi sinh đường ruột, phục hồi chức năng tiêu hóa cho gia cầm
- Dùng Five-Enzyme:100g/400-500kgP trộn vào thức ăn hoặc pha nước uống.